De werkdruk in het onderwijs is groot. Het aanbod van vacatures is groter dan het aanbod van personeel. Hoe kun je als beginnende of ervaren docent je energie zo verdelen dat je het op de lange termijn volhoudt? Wat zijn (alarm)signalen waar je op moet letten? Hoe kan een werkgever ervoor zorgen dat zijn/haar personeel enthousiast blijft voor het vak? Een interview met Jan Schreuders, manager juridische dienstverlening bij de christelijke vakorganisatie RMU. ‘Uiteindelijk is alles erop gericht dat werknemers zo lang mogelijk op een gezonde manier hun werk kunnen doen.’
De laatste aantal jaren lijkt het woord “duurzaam” voor verschillende aspecten gebruikt te worden: duurzame energie, duurzame oplossingen, duurzaam product. Ook wordt er bijvoorbeeld tijdens re-integratietrajecten gesproken over hoe een werknemer duurzaam inzetbaar kan zijn, zodat hij het werk zo lang mogelijk volhoudt. Wat verstaat de RMU hier eigenlijk onder? ‘Hieronder verstaan we dat medewerkers op een goede manier hun werk uit kunnen voeren en zichzelf daarbij kunnen ontwikkelen. Verder is het ook belangrijk dat er bij ontwikkelingen en life-events ruimte is om werktijden, inzetbaarheid en belasting aan te passen. Op deze manier krijg je een gezonde verhouding tussen werk en privé.’
Checks
Dit onderwerp raakt zowel werknemers als werkgevers. Belangrijk om als werkgevers te weten wat zij kunnen betekenen voor het personeel dat zij in dienst hebben of nemen. Welke bijdrage kan de RMU hieraan leveren? ‘Wij adviseren werkgevers over dit onderwerp door bijvoorbeeld mee te denken over wat mogelijk is in de organisatie als het gaat om werktijden en de context van het werk. Hierbij kunnen verschillende vragen de revue passeren, zoals: Kun je de werktijden flexibeler maken? Wat zijn de verlofmogelijkheden als de privésituatie daarom vraagt, en is er op het werk een cultuur waarin van deze verlofmogelijkheden gebruik gemaakt kan worden en collega’s bereid zijn om afwezigheid op te vangen?
Daarnaast willen we werkgevers ook wegwijs maken als het gaat om de medische component: wat mag je verwachten van je arbodienst? Ben je bereid om je werknemers ook preventief met iemand van de arbodienst te laten spreken, moedig je medische checks aan? Uiteraard willen we ook meedenken als het gaat om (sociale) veiligheid op het werk. Op welke manieren kun je aandacht schenken aan psychosociale en mentale arbeidsbelasting van je werknemers? Welke preventiemiddelen en welke interventiemiddelen heb je tot je beschikking?’
‘Het is belangrijk dat er bij ontwikkelingen en life-events ruimte is om werktijden, inzetbaarheid en belasting aan te passen’
Jan Schreuders
Voordelen
Het is ook aan de werknemer om zijn eigen functioneren en energiebalans in ogenschouw te houden en daarover openlijk te communiceren met zijn/haar leidinggevende. Wat zijn de voor- en nadelen voor een werknemer om hulp in te roepen van de RMU? ‘Hier zitten alleen maar voordelen aan. We kunnen meedenken als het mis is gegaan, mensen helpen en adviseren bij de gevolgen. Denk hierbij aan een traject van ziekte en re-integratie, maar ook onze loopbaancoaching is een uitgelezen instrument om de duurzame inzetbaarheid te verhogen.’
Aanpassing van inzetbaarheid
Regelmatig hoor je om je heen dat werknemers zijn vastgelopen in hun werk en daardoor ziek thuis komen te zitten. De RMU heeft hier ervaring met werknemers mee en biedt hulp. ‘Een voorbeeld is een groepsleerkracht van begin zestig. Hij werkt fulltime en houdt het niet meer vol. Uiteindelijk begint krijgt hij medische klachten en wordt het, als er geen interventies komen, een functioneringsverhaal dat eventueel tot ontslag kan leiden.
Van groot belang is dat onderkend wordt dat de inzetbaarheid in het gedrang is gekomen door allerlei oorzaken en dat het niets te maken heeft met de competenties en vaardigheden van de groepsleerkracht. Uiteindelijk hebben we daarbij kunnen helpen en adviseren. In plaats van dat deze meneer een functioneringstraject is ingegaan om het functioneren te verbeteren, hebben we kunnen sturen op aanpassing van zijn inzetbaarheid. Dit wil zeggen het overhevelen van taken: minder les, meer buiten de klas met schoolbrede opdrachten en natuurlijk het optimaal gebruik maken van ouderenregelingen.’ Hierin kan de RMU dus zeker van meerwaarde zijn.
Grenzen aangeven
Zowel voor werkgevers als voor werknemers is het belangrijk om op tijd je grenzen aan te geven en daarin alert te zijn op signalen die je zelf opmerkt en die je omgeving signaleert. Werknemers moeten zelf alert blijven. ‘Het is vooral van belang om op tijd aan de bel te trekken. Je kunt ze negeren door verder te blijven bikkelen, en dat mogelijk zelfs een hele prestatie vinden, maar uiteindelijk is dat he klassieke pad dat mensen gaan voordat ze helemaal vastlopen, zowel fysiek als mentaal. Daarnaast is het belangrijk om voldoende uitdaging te zoeken. Wordt dit gemist, maak dit dan bespreekbaar.’
Tips voor werkgevers
- Kijk naar de werktijden van de werknemer: zijn deze flexibeler te maken door een thuiswerkbeleid te hanteren? Wat heeft de werknemer hierin nodig?
- Laat de RMU meedenken in de medische component: wat mag je verwachten van een arbodienst. Maar ook over sociale veiligheid op het werk.
- Denk na over welke preventie- en/of interventiemiddelen je voor je werknemers tot beschikking hebt. Kunnen werknemers aan intervisie deelnemen?
Tips voor werknemers
- Geef je grenzen aan. Durf ‘nee’ te zeggen.
- Houd je energiebalans in de gaten. Let op signalen die je lichaam en geest aangeven.
- Zoek voldoende uitdaging in je werk en maak dit bespreekbaar.