Florian is de oudste zoon van de familie Danmaar in Klaasburen, een klein dorp aan de rand van Nederland. Winkels, een pinautomaat en een openbare school ontbreken daar, wel zijn er een kerk en een christelijke school van orthodoxe snit.
Die school is niet bepaald de eerste keuze van de ouders van Flo, maar de dichtstbijzijnde openbare school is pas drie dorpen verderop te vinden. Daarom kiezen pa en ma Danmaar toch voor de school in Klaasburen. Bij de aanmelding blijkt dat men Florian daar eigenlijk niet wil toelaten. Wat nu?
Veel scholen in Nederland hebben een zogeheten open toelatingsbeleid. In principe is iedereen daar welkom, al wordt soms wel van ouders gevraagd de grondslag van de school te respecteren. Maar scholen hebben ook de vrijheid een gesloten toelatingsbeleid te voeren. Voorwaarde voor toelating is in die gevallen de onderschrijving van de grondslag door de ouders.
Juridisch gezien zijn beide opties mogelijk. De eerste komt verreweg het meest voor. De tweede, het gesloten toelatingsbeleid, komt eigenlijk alleen in het reformatorisch onderwijs voor.
Als de ouders van Florian de grondslag van de school niet willen of kunnen onderschrijven, dan kan de school in Klaasburen dus weigeren hun zoon als leerling in te schrijven.
Uitkomst
Probleem voor de school aan de ene kant en “uitkomst” voor Flo en zijn ouders aan de andere kant is echter een bepaling in de onderwijswetgeving dat in het geval er ‘binnen redelijke afstand van de woning van de leerling’ geen openbare school voorhanden is, een leerling niet op denominatieve gronden mag worden geweigerd.
Door de fijnmazige spreiding van met name basisscholen wordt er tot op heden in de praktijk niet vaak gebruik gemaakt van deze bepaling. Door de sluiting van scholen als gevolg van krimp is het echter niet uitgesloten dat dit op termijn meer zal gaan gebeuren.
Bovendien geldt deze regel niet alleen voor het basisonderwijs, maar ook voor het speciaal en voortgezet onderwijs. In die laatste onderwijssectoren is de spreiding van scholen sowieso al grofmaziger dan in het basisonderwijs. Dat laatste geldt in nog versterkte mate voor dat voortgezet onderwijs dat beschikt over heel specifieke afdelingen (met als specificatie bijvoorbeeld bepaalde vormen van techniek).
Afgedwongen plaatsing
Scholen met een gesloten toelatingsbeleid zullen in een open gesprek met ouders de ‘ins’ en ‘outs’ van een door de wet afgedwongen plaatsing van hun kind(eren) moeten bespreken. Misschien is het grootste probleem van de wettelijke regeling nog wel dat daarin ook is bepaald dat in zo’n geval leerlingen niet kunnen worden verplicht godsdienstonderwijs te volgen. Alsof dat een afgezonderd onderdeeltje van ons type onderwijs is…
MR. JAN MACDANIEL (MA)
