mr. Tineke Mulder (VGS) over de onderwijsinspectie
De Onderwijsinspectie komt bijna langs! Menig directeur en personeelslid kan er al dagen buikpijn van hebben. Na het inspectiebezoek wordt met spanning uitgekeken naar het inspectierapport, want: wat zal de inspectie van onze school en de kwaliteit van het onderwijs vinden? Geen enkele school zit immers te wachten op verscherpt toezicht.
Groot was dan ook de schrik bij een groep scholen, toen na het vierjaarlijks reguliere bezoek er vernietigende inspectierapporten op de mat vielen. Daarin stond een waslijst aan punten die volgens de inspectie niet op orde waren. Onterecht, vonden deze scholen. Ze spanden daarom een kort geding aan om de onjuiste formuleringen van tafel te krijgen.
Onjuistheden
In tien punten beargumenteerden de scholen dat er veel onjuistheden in de rapporten staan, die negatief uitpakken voor de scholen. Bovendien was het bezwaar dat in de rapporten geen onderscheid is gemaakt tussen het oordeel van de inspectie over de naleving van wettelijke voorschriften én de adviezen om de kwaliteit in de school te stimuleren (artikel 20 Wet op het onderwijstoezicht). Daardoor wordt ten onrechte bij de lezer de indruk gewekt dat de school in strijd met de wet handelt. Als de rapporten ongewijzigd worden gepubliceerd, is dit schadelijk voor de scholen. In het kort geding wordt geëist dat de rapporten niet openbaar worden gemaakt en ingetrokken moeten worden.
Bemoeien
Bijzonder aan deze zaak is dat het de eerste keer is dat een rechter zich heeft gebogen over het wettelijk geformuleerde onderscheid tussen de controlerende en stimulerende taak van de inspectie. Maar mag een rechter zich eigenlijk wel “bemoeien” met het werk van de Onderwijsinspectie? Die heeft immers een grote mate van beoordelingsvrijheid. Inderdaad. Echter, als de inspectie in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot vaststelling van de rapporten in de huidige vorm, kan een rechter wel ingrijpen, al zal hij zich daarbij altijd terughoudend opstellen. De rechter concludeerde dat er suggestieve passages in de rapporten waren opgenomen, die een verkeerd beeld kunnen oproepen bij de lezer. Soms bevatten ze zelfs onwaarheden. Het onderscheid tussen oordelen en vrijblijvende adviezen is op veel punten niet duidelijk genoeg en daarmee onzorgvuldig. De rechter vindt dan ook dat de inspectie de rapporten niet zo had mogen vaststellen. Daarom moeten ze worden ingetrokken en mogen ze niet gepubliceerd worden.
Schoolpraktijk
Hoewel de inspectie de wettelijke taak heeft om de school te controleren en iets mag “vinden” van de school, is het van groot belang scherp te blijven op de inhoud van het inspectierapport. Zeker als er onjuistheden in staan of als een vrijblijvend advies een beoordelend karakter krijgt. Lees het conceptrapport bij ontvangst dus zorgvuldig door en laat het de inspectie weten als er onjuistheden in staan.
