Bijzonder buiten de Biblebelt
Bijzonder – dat zijn de reformatorische scholen. Maar Nederland telt veel meer bijzondere scholen. Sterker nog, ruim twee derde van alle scholen is niet-openbaar. Naast de reformatorische richting zijn er nog meer: grote denominaties als protestants-christelijk (44 procent) en rooms-katholiek (idem) en kleine als algemeen bijzonder, hindoe en islamitisch (samen zo’n 8 procent). De discussie over artikel 23 raakt niet alleen ons, maar ook hen. Daarom portretteert DRS Magazine in deze serie enkele andere bijzondere scholen van buiten de spreekwoordelijke Biblebelt. Dit is deel 4.
‘Het geloof moet niet verwateren’: de Hindoeïstische Vahon-school in Den Haag
Hindoeïstische Vahon-school leidt kinderen op voor de eigen gemeenschap en voor de maatschappij
‘Als ouders een paar dagen vrij vragen vanwege een overlijden, hoeven ze mij geen uitleg te geven,’ vertelt Soelin Bihari, adjunct-directeur van de hindoeïstische Vahon-school in Den Haag. Hij begrijpt dat er tijd nodig is voor alle godsdienstige rituelen die horen bij het afscheid nemen.
De hindoeïstische levenswijze doordesemt het hele schoolleven op de Vahon-school. De vegetarische of veganistische eetgewoonten die bij het hindoeïsme horen, de rituelen: niemand kijkt daar gek van op. ‘Wanneer we op school een goede verbinding leggen tussen het onderwijs hier en de opvoeding thuis, bouwen kinderen veel zelfvertrouwen op. We krijgen vaak zij-instromers, kinderen die eerst op een andere school zijn geweest. Maar omdat deze school zo goed aansluit bij hun identiteit, bloeien ze hier op.’
Kavita Jewlal, juf in groep 4, vindt het een meerwaarde dat kinderen in Den Haag een schoolopleiding kunnen krijgen die aansluit bij hun religieuze opvoeding. ‘Ik ben heel gelovig opgevoed, maar in mijn omgeving was geen hindoestaanse basisschool. Ik ben blij dat ik nu een steentje mag bijdragen aan de vorming van de hindoestaanse gemeenschap in Den Haag.’
Met plezier leggen Bihari en zijn collega Jewlal de beginselen van hun geloof uit. Waar veel Nederlanders nog wel enigszins bekend zijn met de beginselen van de islam, klinken de begrippen uit het hindoeïsme nieuw en exotisch. Overeenkomst met andere religies is er in het verlangen om het geloof door te geven aan de volgende generatie. Jewlal: ‘Het hindoeïsme is zo mooi. De kinderen luisteren geboeid naar de verhalen die ik over ons geloof vertel.’
‘“Geef nooit op”, zeg ik tegen mijn leerlingen. “We blijven het proberen”’
Kavita Jewlal
IJver
Vahon staat voor Vooruitstrevend, Algemeen Hindoe Onderwijs. In 1994 kwam de school tot stand, zich onderscheidend van de reeds bestaande hindoeschool Shri Vishnu in Den Haag. Bihari, al vijfentwintig jaar werkzaam in de school, vertelt dat er binnen het hindoeïsme twee stromingen zijn:
de janmawadische stroming waarin het kastenstelsel een belangrijke rol speelt en de karmavadische stroming waarin het handelen van de mens meer doorslag geeft.
De Shri Vishnu-school kan tot de janmawadische stroming gerekend worden. De Vahonschool stoelt zich op de karmavadische stroming. Op de website van de school staat uitgelegd: ‘De bestemming van het leven van de mens wordt niet bij de geboorte bepaald, doch hangt af van persoonlijke inzet en ijver. Verder is bij deze filosofie van belang dat elk individu in dit leven investeert om het in het volgende leven beter te hebben.’
De vraag of dit betekent dat de leerlingen op de Vahon-school over het algemeen behoren tot de lagere kasten, beantwoordt Bihari bevestigend.
Mantra
Heeft het aanhangen van de karmavadische filosofie ook betekenis in de lessen? ‘Jazeker’, stelt Jewlal. ‘Als ik het oppervlakkig verwoord, zeg ik tegen mijn leerlingen: “Geef nooit op. We blijven het proberen.” Het kastenstelsel behoort bij oudere tradities. Tegenwoordig werkt het anders. We doen goed en kijken niet om.’
Behalve dat de identiteit is verweven in het schoolleven, krijgen de kinderen ook les in de Dharma, de leefregels van het hindoeïsme. Een gewone schooldag in de klas van juf Kavita begint en eindigt met het reciteren van een mantra. Voor het eten zeggen de kinderen hun gebeden op. In de klas luisteren ze naar religieuze liederen. ‘Het geloof moet niet verwateren’, vinden Bihari en Jewlal. Een pandit (hindoeïstische geestelijke) ondersteunt bij vieringen en bedient de rituelen. In de jaarplanning staan hoogtijdagen als Divali en Holi gemarkeerd.
Kinderen op de Vahon-school volgen Hindi-lessen om de veda’s, de heilige geschriften van de Dharma, te kunnen lezen. Dat is belangrijk om goed deel te kunnen uitmaken van de hindoestaanse gemeenschap. Aan het eind van groep 8 moeten de leerlingen hun eerste Hindi-diploma op zak hebben, wat betekent dat ze de basis van de taal machtig zijn. Bihari: ‘We zien vaak dat leerlingen in hun latere leven weer teruggrijpen op de dingen die ze hier geleerd hebben. De mantra’s en de kennis van het Hindi die ze hier op school hebben meegekregen, passen mijn kinderen nu ze naar de universiteit gaan nog toe.’
‘Wat kinderen hier meekrijgen, passen ze later in hun leven weer toe’
Soelin Bihari
Keus
Het bijzondere karakter van de school bepaalt ook de populatie. Er komen vooral kinderen van Indiase komaf. Sommigen hebben Surinaams-Hindoestaanse wortels en ook Antilliaanse kinderen zijn op de school geweest. Onder de Indiase kinderen is onderscheid: de meesten hangen het hindoeïsme aan, maar er zijn ook moslimkinderen en sikhs. Sikh is een monotheïstische godsdienst, die haar oorsprong heeft in de Indiase staat Punjab.
Komen er ook Nederlandse kinderen op de school? ‘We hebben een keer een kind uit de buurt gehad. Hij heeft van groep 1 tot en met groep 8 bij ons op school gezeten,’ vertelt Bihari. ‘Maar het is niet makkelijk om de keus voor ons onderwijs te maken. Het vertrouwen daarvoor hebben veel Nederlandse ouders niet.’
Wanneer ouders de grondbeginselen van de school ondersteunen, zijn hun kinderen er welkom. ‘Moslimkinderen mogen komen, net als kinderen met een andere religieuze achtergrond. Ze worden niet gedwongen om aan iets mee te doen, want zo is het hindoeïsme niet. Je krijgt ons niet aan de deur om ons geloof aan de man te brengen. Maar we vinden het wel mooi als mensen interesse hebben.’
Kerst
Met alle aandacht voor godsdienst is hun school tegelijk ook een heel normale school, benadrukken Bihari en Jewlal, waar kinderen rekenen, taal en aardrijkskunde leren. De Vahon-school wil voluit deel uitmaken van de Nederlandse, multiculturele maatschappij. Om daaraan gestalte te geven, viert de school Sinterklaas en kerstfeest en houden ze er een paasontbijt. ‘We hebben respect voor alle religies. Als het maar uit een rein hart komt.’