Tijdens de Driestar zomerschool 2019 sprak Bart Jan Spruyt over religie en tolerantie. De groep goed opgeleide en gemotiveerde studenten liet zich tijdens zijn college opvallend makkelijk met een kluitje in het riet sturen toen Spruyt deed alsof hij Patrick van Schie was, de directeur van het wetenschappelijke bureau voor de VVD.
De zogenaamde Patrick hield de studenten voor dat vrijheid van denken en van meningsuiting een liberale uitvinding is. In het vervolg van het college werden zijn argumenten echter ontzenuwd en toonde Spruyt aan dat vrijheid een voluit christelijk begrip is. Een van de studenten vatte het aan het eind van het college zo samen: ‘Dus als christenen hebben wij eigenlijk een heel sterk verhaal.’
Dat de Bijbel en het christelijke denken de wortel en het fundament van onze beschaving zijn, wordt op een ongelooflijk overtuigende manier aangetoond in een boek van de Indiase filosoof Vishal Mangalwadi. Hij deed in 1999 samen met zijn vrouw een groot onderzoek naar de rol van de Bijbel in het ontstaan van de westerse cultuur. Ze verbleven een jaar lang in de bibliotheek van de Cambridge University. Mangalwadi schreef The Book that Made Your World. How the Bible Created the Soul of Western Civilization. En startte de beweging Revelation Movement.
Mangalwadi toont aan dat de ziel van de westerse beschaving direct afstamt van de Bijbel. Alle belangrijke thema’s, zoals menswaardigheid, rationaliteit, technologie, taal, literatuur, wetenschap en onderwijs, moraliteit en vrijheid zijn niet goed te duiden als je aan die wortels voorbijgaat. De Bijbel en het christelijke geloof waren cruciaal in de vorming van het westerse denken.
Grote geesten
Een voorbeeld daarvan is de geschiedenis van het westerse onderwijs. De Reformatie speelde een hoofdrol in de ontwikkeling van Middeleeuws naar modern onderwijs. Aan de basis van het moderne onderwijs staan twee grote geesten: Maarten Luther (1483-1546) en Jan Amos Comenius (1592-1670).
Luther zag het als een van de belangrijkste opdrachten voor de paus en de keizer om de universiteiten te vernieuwen. Bestaande universiteiten waren plekken waar de jeugd werd getraind in modieuze Griekse cultuur. Luther wilde dat niet Aristoteles maar de Bijbel de kern zou worden van het curriculum.
Comenius zag onderwijs als een middel om leerlingen te vormen in menswaardigheid. Hij ontwierp een raamwerk waarin alle kennis en wetenschap een plek kreeg en waarin de Bijbel een centrale
plaats inneemt. De eenheid die hij in kennis aanbracht, staat tegenover de gefragmenteerde kennis. Stukjes informatie kunnen de wereld niet veranderen. Een coherente mens- en wereldvisie wel.
Het ultieme doel van wetenschap bedrijven: spitten in de goudmijn van de Schrift
Rens Rottier
Aanjagers
Een ander voorbeeld is de westerse wetenschapsbeoefening in de 16e en de 17e eeuw. Die nam een grote vlucht. Ook hierbij waren de Bijbel en het christelijke geloof de aanjagers. Om een paar dingen te noemen:
(1) Het geloof in een persoonlijke God Die de aarde heeft geschapen en daarin orde, wetmatigheid en rationaliteit heeft aangebracht, stimuleerde wetenschappers om te onderzoeken, te ontdekken en te beschrijven. Dit paarde zich aan het hernieuwde inzicht dat de aarde aan de mens is onderworpen en dat hij geroepen wordt om deze te bouwen en te bewaren. Door onderzoek kregen wetenschappers niet alleen inzicht in de natuur, maar ook kennis en vaardigheden om er invloed op uit te oefenen. En zo de aarde tot ontwikkeling te brengen.
(2) Bijbels-georiënteerde wetenschappers vonden het belangrijker om het boek van de natuur te “lezen” dan Griekse en Latijnse literatuur. Het boek van de natuur zagen ze als een boek door God Zelf geschreven. De Bijbel is een bibliotheek, een unieke selectie, zeer zorgvuldig bewaard. Zesenzestig boeken geschreven door veertig auteurs in een tijdsbestek van zestien eeuwen en in drie verschillende talen. En toch is het één verhaal. En geven die boeken een uitgebreide en coherente visie op het leven en op de wereld. Alle wetenschappen moesten bestudeerd worden om uiteindelijk de Schrift beter te leren verstaan. Het ultieme doel van wetenschap bedrijven, was om te spitten in de goudmijn van kennis die in de Schrift verborgen is.
Verlichte geleerden
We moeten ons geen oor laten aannaaien dat we voor waarheid nu bij de seculiere wetenschap moeten zijn. Ook niet dat wetenschapsbeoefening is uitgevonden door de verlichte geleerden. De Patrick van Schies in onze samenleving drijven christenen gemakkelijk in een hoek, in hun columns, opinieartikelen, debatten en praatprogramma’s.
Als we onze bronnen bestuderen, nagaan hoe de samenleving is ontstaan en ontwikkeld en hoe de Bijbel en het christelijke geloof daarin een belangrijke rol speelden, kunnen we die argumenten doorzien. Dat helpt om je niet in een hoekje te laten drukken als dat niet nodig is.
www.revelationmovement.com
The Bible brought its view of God, the universe, and mankind into all the leading Western languages and thus into the intellectual process of Western man. Since the invention of printing, the Bible had become more than the translation of an ancient Oriental literature. It had not seemed a foreign book, and it has been the most available, familiar, and dependable source and arbiter of intellectual, moral, and spiritual ideals in the West. H. Grady Davis, in: Vishal Mangalwadi, The Book that Made Your World. How the Bible Created the Soul of Western Civilization, Thomas Nelson Publishers, 2012.