Katholieke basisschool Misha de Vries Laurens Peeters, bestuurder van basisschool Misha de Vries in Vught, startte vanuit een diepe overtuiging een basisschool, gebaseerd op de katholieke traditie. Ervaring had hij niet en hij kwam veel problemen tegen. Een gesprek met een bevlogen katholiek die met een schuin oog kijkt naar de reformatorische traditie. ‘We hoeven niet zo bang te zijn.’
Peeters (43) komt uit Vught, onder de rook van Den Bosch. Hij studeerde Italiaanse taal en cultuur en Nederlands recht; Italië is dan ook zijn tweede thuisland geworden. Hij wil volop in de katholieke traditie staan. Lachend: ‘Mijn vrouw en ik hebben acht kinderen. Er wordt wel gefluisterd dat we een groot gezin hebben om het businessmodel van de school in stand te houden.’
Het geloof is voor Peeters bepalend voor zijn leven: ‘Het geloof is voor mij de betekenis van alle dingen. Christus zegt: Ik ben de betekenis. Niet dat ik daarmee alles begrijp, maar ik weet wel dat er een goed plan achter zit. Ik voel mij niet een betere christen dan iemand die daar nooit aan denkt. Maar ik ben wel dankbaar dat ik mensen tegenkom die mij eraan herinneren dat ik gewild ben. Vanuit mezelf ben ik steeds te laat, is het te weinig en te klein. Maar juist in die ervaring wordt duidelijker dat de maat van het leven niet het succes is, maar het steeds meer ontdekken van de betekenis. Hij heeft het al overwonnen: Hij is verrezen.’
’Kennis is voor ons niet beperkt tot afgebakende hokjes, maar strekt zich vanuit elk detail dieper uit tot zijn oorsprong en doel’
Laurens Peeters
Geloof en rede
Peeters ziet de Italiaanse katholieke priester, theoloog en pedagoog Luigi Giussani (1922-2005) als inspiratiebron. Giussani richtte de lekenbeweging Comunione e Liberazione (Gemeenschap en Bevrijding) op, met invloed tot op de dag van vandaag. ‘Giussani gaf les op een middelbare school in Milaan, een school voor de gegoede burgerij. Veel ouders en leerlingen waren agnost. De kerken zaten vol, maar het geloof was niet diepgaand. De leerlingen waren van mening dat geloof en rede zijn als de rails van een spoorlijn die evenwijdig lopen en elkaar nooit raken.
Giussani ging daarop vragenderwijs in gesprek met de leerlingen en dat bleef hij doen. Wat is voor jou geloof en wat is voor jou de rede? Hij hielp de leerlingen te ontdekken dat geloof wel degelijk iets is wat je kunt toetsen. De rede is jouw vermogen je te openen voor “wat er is”, waar de werkelijkheid uit bestaat. Dus je kunt nagaan of het geloof waar is en of het voor jou de moeite waard is. Ook tegenwoordig zegt iedereen dat het geloof losstaat van het leven. Maar die zijn wel degelijk verbonden. Daar is de pedagogiek van onze school op gebaseerd. Geen enkel aspect van de werkelijkheid staat buiten Christus.’
Kader
Deze gedachte was ook de motivatie om een school op te richten. ‘Onze school is ontstaan tijdens het koffiedrinken na een viering in de kerk. We ervoeren dat er een Aanwezigheid – met een hoofdletter – was. We dachten toen: als dít waar is, dan willen we dat ook voor onze kinderen. En kunnen we er ook een school van maken. Christus gaat ons voor, laten we kijken waar Hij ons voert.’
In 2017 kwam startte een kleine, kwetsbare school met elf leerlingen, particulier gefinancierd. ‘Gelukkig vielen we onder het toezichtkader particulier onderwijs; die eisen waren niet zo streng. Maar toen begon het moeilijke proces om voldoende leerlingen binnen te krijgen en voldoende geld. We hebben veel tegenslagen gehad. Meerdere gezinnen die vanaf het begin betrokken waren, vertrokken toch naar een reguliere school. Ook het proces om bekostiging te krijgen was moeilijk; we zijn zelfs in beroep gegaan. Maar vanaf 2020 zijn we een bekostigde school. Dat betekende ook dat de inspectie met het nieuwe kader kwam beoordelen. Dat gaf een uitdaging wat betreft kwaliteitszorg.’
De stichtingsnorm werd niet gehaald, maar gelukkig werd beëindiging voorkomen via een samenwerkingsovereenkomst met een ander schoolbestuur. Financieel kwam de school bijna tot een faillissement, dat op het laatste moment met een schenking werd afgewend. De school telt momenteel zo’n negentig leerlingen. Peeters: ‘Er zijn nog steeds veel moeilijkheden. Goede leerkrachten zijn moeilijk te vinden. Maar al zou de school sluiten, dan is dat niet het grootste probleem. Dan kijken we wel hoe Hij verder gaat. Want Christus is al bezig; de school en voldoende leerlingen zijn geen doel op zich.’
Verlangen
Leerkrachten hoeven niet per se het concept innerlijk te dragen, vindt Peeters. ‘Ze moeten er wel voor openstaan om de betekenis van dit leven te ontdekken. En dat doen volgens de visie van de school, inclusief de hypothese van het christendom. Dat kunnen dus zeker ook mensen uit de reformatorische traditie zijn.’
Het grootste verschil met een gewone basisschool is de visie op kennis. ‘Kennis is voor ons niet beperkt tot afgebakende hokjes, maar strekt zich vanuit elk detail dieper uit tot zijn oorsprong en doel, tot het mysterie van God, dat aanwezig is in heel de werkelijkheid. De wetenschap dat alle liefde voor de kinderen al aanwezig is, omdat Christus van hen houdt, stempelt het handelen.’
De school doet veel aan persoonsvorming en het ontwikkelen van talenten: elke dag met alle kinderen een dagopening, drie keer per week muziekles door een vakdocent, lunchpauze zonder smartboard en veel aandacht voor taal en Engels. ‘We doen veel zoals elke school dat doet. Alleen stellen we ons de vraag: Waarom is rekenen de moeite waard? In welk perspectief plaats je dat? We leggen de lat wel hoog, want het verlangen van het hart is hoog.’
Refozuil
Peeters ziet de toekomst van zijn school als rooskleurig en uitdagend tegelijk. ‘We kijken met interesse naar wat er op ons afkomt en welke betekenis dat voor ons heeft. Kijk alleen maar naar de technologische ontwikkelingen. De overheid wil steeds meer controle, meer vakjes, meer beheersing. Als school moeten we ons daarom nog meer openen, met de vraag hoe we onszelf en de ander in die onzekerheid kunnen helpen. Niet eigen grenzen aanhouden, maar de vraag stellen: wat zie ik in de ander?’
Met aandacht volgt hij de reformatorische gezindte. ‘De refozuil kan zich steeds meer bewust worden dat zij een grote schat heeft, ondanks de aarden pot waarin die wordt gedragen. Christenen hebben alles en hoeven niet zo bang te zijn, want Christus is in ons midden. Ik gun de reformatorische wereld daar meer bewustzijn van. Wat is de essentie en de drager van de reformatorische cultuur; wat blijft als alles zou worden afgenomen? Christus zelf! Als structuren veranderen of wegvallen – en daar lijkt het steeds meer op – dan worden we een steeds transparanter instrument van Degene die redt.’