‘Leerlingen moeten een keer de veilige cocon uit. Hebben we hun dan écht geleerd om in afhankelijkheid van de Heere ons werk te doen?' Het Calvijn College biedt tweedeklassers een tweedaagse training No Apologies, waarin zes thema’s op het gebied van weerbaarheid aan de orde komen. Niels Boone: ‘Het is onrustig in de wereld. Wie mag weten dat het na dit leven volmaakt wordt, hoeft niet bang te zijn.’
De twee dagen worden gevuld met leuke, praktische opdrachten die leerlingen helpen om te onderscheiden wat morele, gezonde en verantwoorde keuzes zijn en wat niet. Docenten die de training geven, doorlopen die vooraf zelf. Biologiedocent Boone zag dit aanbod als een kans. ‘Het past goed bij mijn vak. Seksuele vorming vond ik altijd al een belangrijk onderdeel. Het heeft mijn hart om jongeren te vormen. We moeten niet het lesgeven centraal stellen en daarnaast aandacht besteden aan vorming. We moeten vormen en daarnaast nog lesgeven, al zijn vorming en lesgeven niet echt te scheiden. Voor het project worden twee dagen in het lesrooster vrijgemaakt. Later komen we nog weleens terug op wat de leerlingen daar geleerd hebben, maar dit zou van mij meer mogen. Wat ook fijn is: we doen het met elkaar. Bij collega’s die de training ook geven, zie ik hetzelfde vuur. Ze willen jongeren vormen en beseffen dat zij veel liefde nodig hebben.’
‘Leerlingen leren dat ze zichzelf mogen zijn en dat ze geen keuzes hoeven te maken waar ze niet achterstaan, alleen omdat anderen dat wel doen’
Niels Boone
Waarschuwen
‘Waarschuwen kan en is soms nodig’, gaat de leraar verder. ‘Maar het werkt niet altijd. Zo moeten we ook voorkomen dat we gaan preken. Het werkt vaak beter om jongeren zelf na te leren denken. Je kunt bijvoorbeeld waarschuwen voor een verkeerde vriendschap. Maar ook vragen: “Wat voor vriend zou jij willen zijn, of ben jij voor de ander?” Dan komt het gesprek op dingen voor de ander over hebben. Dan hoef je niet veel meer uit te leggen over wat slechte vriendschap is. Hetzelfde geldt voor roken. Je kunt het verbieden, al gebeurt het dan nogal eens stiekem. Je kunt jongeren ook laten nadenken over de voor- en nadelen ervan. En daarbij de vraag: wil de Heere dat je zo leeft? Toen ik een jaar of tien geleden met het geven van de lessen begon, was ik meer belerend. Ik heb geleerd om meer mijn mond te houden en het uit de groep zelf te laten komen.’
Tranen
De onderwijsman ziet hier zowel positieve kanten als schaduwkanten van de toegenomen mondigheid van jongeren. ‘Ze maken vaak scherpere keuzes. Aan de ene kant zie ik veel openheid. Ze durven zich te uiten wanneer het om persoonlijke zaken gaat. Dan ontstaat er een gesprek over wezenlijke dingen. Anderzijds laten leerlingen ook openlijker hun afkeur blijken als ze het niet eens zijn met een gedeelte van de inhoud van de training. Het grijze midden, gewoon meedoen als dat gevraagd wordt, lijkt wat aan het verdwijnen te zijn. Soms zijn er helaas ook klassen die onveilig zijn. Daar houden leerlingen vaak hun mond en krijg je weinig terug. Toch zie ik mooie dingen ontstaan tijdens de lessen. Bijvoorbeeld leerlingen die de schone schijn niet ophouden en in de groep vertellen waar ze het moeilijk mee hebben of waar ze verdrietig om zijn. Soms vloeien er dan tranen. Het is mooi als daar ruimte voor is. En als dit vervolgens opgedragen mag worden in het gebed.’
Naast de tranen ziet Boone ook opluchting onder leerlingen. ‘Na de training zijn ze vaak moe en krijgen we niet heel veel reacties terug. Later zie je nogal eens opluchting, doordat leerlingen in gaan zien dat ze niet perfect hoeven te zijn. Dat ze goed zijn zoals ze zijn. Ze mogen zichzelf zijn en hoeven geen keuzes te maken waar ze niet achterstaan, alleen omdat anderen dat wel doen.
'Het werkt vaak beter om jongeren zelf na te leren denken. Wat voor vriend zou jij willen zijn, of ben jij voor de ander?'
Niels Boone
Een deel van de leerlingen worstelt met vriendschap. Door sociale media weten ze niet altijd meer hoe live contacten werken. Sommigen gamen veel en hebben gamevrienden. Hoe echte vriendschap werkt, vinden ze nogal eens ingewikkeld. Dan zie je later terug dat ze iets opgepikt hebben van de training. De kracht van de training zit hem in de manier waarop het benaderd wordt. Leerlingen zien dat we het belangrijk genoeg vinden om het rooster er twee dagen voor aan de kant te zetten. We gaan niet ellenlang op een onderwerp door, maar verschillende onderwerpen komen voorbij. Daarbij is het altijd verweven met: wie ben jij voor de Heere, hoe is jouw verhouding met God?’
Geloofwaardigheid
‘Jongeren hebben volwassenen nodig’, benadrukt de docent. ‘Ik heb steeds meer geleerd dat het belangrijk is om authentiek te blijven. Dat is wat anders dan oubollig. Laat jongeren ook vooral de mooie dingen zien. Vertel hun hoe de Heere seksualiteit bedoeld heeft. Hoe mooi Hij dit geschapen heeft. Dan hoef je echt niet meer uit te leggen dat porno dus niet goed is. De Heere heeft Zich echt niet vergist in de schepping.
De waarheid van de Schrift moet altijd bovenaan staan. Sommigen menen dat ze zich helemaal in de jongerenwereld moeten verdiepen en bij moeten blijven. Dat hoeft echt niet. Als je doet alsof je hun wereld kent, maar net de plank misslaat, verlies je je geloofwaardigheid. Je moet wel naast jongeren staan en zien wat ze doen. Het kan echter wel lastig zijn om alle leerlingen te bereiken. Ieder kind is ook daarin anders. Jongeren hebben ons als volwassenen nodig om door de fase van de puberteit heen te komen.’
Gebed
‘Wat onze leerlingen vooral nodig hebben, is ons gebed’, stelt Boone vast. ‘Dat lijkt een dooddoener, maar dat is het natuurlijk niet. De Bijbel heeft een heel krachtige boodschap. Ook op het gebied van weerbaarheid. Die mogen we niet dichtlaten tijdens de vorming. Blijf het gesprek met hen daarover aangaan. Sommige onderwijsmensen menen dat het leren invulling geven aan stille tijd de taak van de ouders is. Dat is het primair ook, maar daar kun je als school ook een mooie bijdrage aan leveren.
We kunnen ons werk alleen doen in afhankelijkheid van de Heere. We staan als leerkrachten aan het front van de geestelijke machten. Je staat naast jongeren die strijden. Er zijn zoveel dingen die ons afleiden van het leven met de Heere. Er wordt zo hard getrokken aan het hart van het kind en we mogen best wat harder vechten. Ik hoop dat dat thuis en in de kerk ook gebeurt.’
Buitenland
‘Deze lessen moeten blijven’, is de overtuiging van Boone. ‘En daarbij moet de vraag centraal staan hoe we voor de Heere leven. We zijn zo gewend aan onze reformatorische cultuur en eigen scholen dat we er niet altijd meer bij stilstaan. In het buitenland zie je meer kleine christelijke scholen. Daar staat vorming en het leven met de Heere veel meer centraal. Dat is het fundament vanwaaruit ze lesgeven. Die scholen stralen iets uit: wij vinden opvoeding en vorming van onze kinderen de grootste waarde.’
Het einde
‘Leerlingen moeten een keer de veilige cocon uit’, beseft de leraar. ‘Hebben we hun dan écht geleerd om in afhankelijkheid van de Heere ons werk te doen? In Zeeland wonen veel kerkmensen. Je kunt heel ver komen zonder kleur te hoeven bekennen. Ik zou willen dat onze leerlingen dit meer zouden leren tijdens hun schoolperiode. We zien veel narigheid in de samenleving. Dat komt op jongeren af en ook op ouderen. We kunnen weleens bang worden voor alles wat ze zien en horen. Het besef dat het leven met de Heere goed is, mag van mij in het reformatorisch onderwijs veel prominenter aanwezig zijn. Jongeren mogen zien en horen dat het leven van ouders en docenten ook niet perfect is. Maar dat er uitzien mag zijn dat het na dit leven wel volmaakt wordt. Dat houvast gun ik leerlingen ook. Hoe meer ellende we zien, hoe vaster we mogen weten dat het einde dichtbij is. Daar zou je niet bang voor moeten zijn.’
Niels Boone is getrouwd en is vader van drie zonen. Sinds 2008 is hij docent biologie op het Calvijn College in Goes en vanaf januari 2024 is hij daarnaast jeugdwerkadviseur bij de HHJO.