• Mijn vak
Maarten Molenaar

Begeleide confrontatie tijdens filosofie

Vakdocenten uit het vo, mbo en hbo vertellen hoe zij de christelijk identiteit van hun school verbinden aan de inhoud van hun les.

Jonard Roukens, docent filosofie, godsdienst en klassieke talen aan het Wartburg College locatie Revius te Rotterdam

Aan het einde van zijn studie theologie wilde Roukens (33) graag ervaring opdoen in het onderwijs. Omdat er te veel sollicitanten waren voor het vak godsdienst was er voor hem geen plek. Bij klassieke talen was er echter een tekort. Zodoende gaf hij een deel van de week dat vak. Later werd zijn werkweek uitgebreid met godsdienst en filosofie.

Leerlingen kiezen meestal zelf voor filosofie. Toch is niet elke leerling even gemotiveerd voor het vak. ‘Sommige leerlingen kiezen er bijna noodgedwongen voor, omdat de andere keuzevakken helemaal niet in hun straatje passen. Anderen willen ook weleens een heel ander vak. Dan ben je bij filosofie aan het goede adres.’ Bij filosofie gaat het met name over het denken. Niet dat de leerlingen tijdens de les alleen maar aan het denken zijn. Ze krijgen andere denkopties aangereikt door denkers uit het verleden. Roukens geeft een voorbeeld van zo’n denkrichting. ‘Zijn gevoelens eigenlijk niet iets heel slechts en een bedreiging voor jou als mens? Ga maar na: liefde maakt blind en je gaat daardoor irrationele keuzes maken. Het bedreigt jou dus in je mens zijn. Liefde is dus iets waar je heel erg voor moet uitkijken; verliefdheid, daar moet je absoluut niet naar zoeken, maar je juist verre van houden.’

‘We kunnen zomaar een les praten over onderwerpen die de leerlingen bezighouden’

Voor Roukens is het belangrijk om af te bakenen waar het tijdens de les over gaat, alhoewel hij ook veel ruimte geeft aan de leerlingen. ‘We kunnen zomaar een halve (en soms een hele) les praten over onderwerpen die de leerlingen bezighouden. Denk aan seksualiteit, geaardheid, de kerk in coronatijd, wat geloven nu eigenlijk is, politieke actualiteit en ga zo maar door.’

Met de regelmaat van de klok komen er ook toespelingen op de identiteit. Roukens zoekt hierin soms de grens op. Daarom geeft hij aan de leerlingen van de vwo5-klassen een periode les over Nietzsche. ‘Ik wil graag dat de leerlingen op tijd met hem in aanraking komen. Begeleide confrontatie, om aan te voelen wie hij was en welke lijnen er lopen van Nietzsche naar de grote secularisatie van onze eeuw. Dit zijn vaak ontzettend vormende lessen, zowel voor de leerlingen als voor mij.’

Roukens vindt het belangrijk dat hij eerlijk is naar zijn leerlingen. ‘Sommige schijnbaar sterke argumenten voor het christelijk geloof zijn helemaal niet zo sterk. Dat bewijst de geschiedenis. Ik laat leerlingen diverse middeleeuwse godsbewijzen onderzoeken. Die hebben hun waarde, maar ze overtuigen simpelweg niet. Daar moet je eerlijk over zijn. Geloven is een kwestie van persoonlijke overtuiging vanwege een persoonlijke relatie met God.’

Terug naar overzicht