Als de media onaangekondigd bij je op de stoep staan, is er meestal gedoe. Een reformatorische school is daarop zeker geen uitzondering. Daarbij komt dat opdringerige journalisten je graag uitspraken ontfutselen waar je later spijt van krijgt. Dat is afgelopen jaren soms pijnlijk duidelijk geworden. Daarom: goede voorbereiding op een ontmoeting met de pers is het halve werk.
Van alle reformatorische scholen zijn docenten opgetrommeld voor het volgen van een mediatraining. Zo ook verpleegkundedocent Willemien Eshuis-Westerink (41) van het Apeldoornse Hoornbeeck College en teamleider en docent maatschappijleer George van Heukelom (38) van het Calvijn College in Krabbendijke. De training is tot stand gekomen door een unieke samenwerking van de communicatieafdelingen van de verschillende scholen. Veel van de leidinggevenden hebben namelijk wel een mediatraining gevolgd, maar journalisten spreken graag mensen die met de voeten in de klei staan. Bijkomend voordeel is dat speelruimte voor docenten groter is. Eshuis: ‘Als een docent iets kroms zegt, heeft het minder impact.’
‘Wat vind je van de actie van Chris Stoffer bij de abortuskliniek?’ Conform de realiteit krijgt elke deelnemer bij aankomst een cameraploeg op zijn dak, een zogenaamde “overval”. De casus van Stoffer appelleert natuurlijk aan het warme hart dat Van Heukelom de SGP toedraagt, zodoende loopt hij regelrecht in de opgezette val. Hij gaat zijn club verdedigen en probeert zo goed mogelijk alle vragen te beantwoorden.
Zo voorkom je oneliners die eruit geknipt kunnen worden en een eigen leven gaan leiden
George van Heukelom
Na de intro vindt opnieuw een kort interview plaats. Nu wat eenvoudiger. Daarna bekijkt de groep de opnames en geeft de trainer feedback. De meest basale fouten komen aan de orde, namelijk hoe je zit, hoe je staat en hoe je praat. ‘Te veel woorden’, krijgt Van Heukelom te horen, of ‘te veel refojargon’, tegen Eshuis.
Regie en rust
Leidende begrippen in de training zijn de woorden “regie” en “rust”. ‘Als er een microfoon onder onze neus verschijnt, zijn we geneigd direct alle vragen te gaan beantwoorden. Dat is doorgaans niet verstandig. Begin eerst met een vraag te stellen’, stelt de trainer. ‘Bijvoorbeeld: waar gaat dit interview over? En: wie bent u en waarom wilt u dit interview? Zeg dan gerust dat je eerst je jas op gaat hangen en tijd nodig hebt om je voor te bereiden. Blijf vriendelijk en bied desnoods koffie aan.’ De Zeeuwse teamleider reflecteert op zijn eigen optreden, want ‘in plaats van alle vragen te beantwoorden, had ik inderdaad een wedervraag kunnen stellen, of bij ingewikkelde vragen aan kunnen geven dat ik niet over alle informatie beschik om te kunnen reageren.’
Eshuis deed een al eerder een mediatraining en herkent die verdedigende reactie. Tijdens haar eerste “mediaoptreden” voelde zij zich aangevallen en reageerde ze te fel, maar dan ‘krijg je geen soepel lopend gesprek’. Van Heukelom zag de grote voorsprong van de mbo-docent, want ‘ze bleef rustig, vriendelijk, dacht goed na. Ze gaf geen korte, gesloten reacties, maar nam een aanloopje met zinnen zoals “Ik denk dat ik begrijp wat u bedoelt, maar ik denk dat…”. Hierdoor voorkom je oneliners die eruit geknipt kunnen worden en een eigen leven gaan leiden.’
Ga ontspannen oefenen in de lokale media, laat zien waar je voor staat en waar je voor gaat
Willemien Eshuis-Westerink
Fout
Stel: je bent in een uitzending en er gaat iets fout, wat doe je dan? De meeste kandidaten deden niets tijdens het eerste interview waarbij de trainer opzettelijk een foutje in de naam maakte. Eshuis: ‘Ook in een live uitzending moet je dus regie pakken. Dat zeg je vriendelijk: “U noemde mij net zo, maar daar wil ik even op terug komen…” Criterium is volgens haar dat je bedenkt of dit de informatie is die je naar buiten wilt brengen. Zo niet, dan moet je handelen. Als het geen live opname is, is het eenvoudiger, want dan vraag je gewoon of je het nog een keer over mag doen.’
‘s Middags gaat de club met thema’s aan de slag met kritische, pittige interviews. De Zeeuwse teamleider krijgt de vraag hoe hij omgaat met een sollicitant die zich uitgeeft als homofiel. Hij laat zich niet verleiden tot clichés, maar geeft aan dat hij die persoon zou uitnodigen voor een gesprek en dat hij het als een kans ziet om uit te leggen wat zijn standpunt is. Ook het “uitsluiten” van niet-christelijke studenten komt aan bod, evenals de houding ten opzichte van studenten die zich tijdens de opleiding als transgender gaan presenteren.
Boodschap
Zowel Eshuis als Van Heukelom zien kansen na het volgen van deze training. Van Heukelom: ‘Je kunt wachten tot de media jou opzoeken, maar je kunt ook bedenken waar je over mee wilt praten.’ Zo zou hij graag het imago van het vmbo-onderwijs willen opkrikken. ‘Het zijn schitterende leerlingen met veel talenten die we keihard nodig hebben. Niks negatieve beeldvorming.’ Ook vervult de locatie Krabbendijke een voortrekkersrol in de samenwerking met het bedrijfsleven. ‘Leerlingen die om verschillende redenen niet mee kunnen doen in het reguliere onderwijs, gaan twee dagen naar school en hebben daarnaast een stageplek.’ In Apeldoorn heeft het Hoornbeeck een project in de wijk, waarbij mensen komen koffiedrinken op school. ‘Een uitstekende gelegenheid om een inkijkje te geven in het leven dat we leven’, aldus Eshuis.
‘De training helpt ook om met een externe blik naar je interne wereld te kijken’, stelt de verpleegkundedocent. ‘Laten we vrijmoedig vertellen dat we blij zijn met onze reformatorische school en dat er mooie dingen gebeuren. Geef ook gerust aan waarom het geloof belangrijk voor je is en waarom je de keuze hebt gemaakt om op een reformatorische school te werken. Nu vinden we dat vaak spannend, maar als je het in je team bespreekt, helpt dat enorm. Ga ontspannen oefenen in de lokale media, laat zien waar je voor staat en waar je voor gaat.’