• Artikel overig
Egbert Slagboom

‘Leerlingen kregen vaker het voordeel van de twijfel’

overgangsvergaderingen en plaatsing brugklassers in coronatijd

Zitten de huidige brugklasleerlingen wel op het juiste niveau? Uitgerekend in de tijd van hun overstap naar het voortgezet onderwijs was daar de coronacrisis. Dat betekende: een afsluiting zónder Citotoetsen. En zijn ook de andere vo-leerlingen wel op het goede niveau terechtgekomen? We spreken erover met drie Leidse Driestardocenten.

Wie afgelopen zomer zijn oor te luisteren legde, kan het niet ontgaan zijn: de wilde verhalen rond de overgangsvergaderingen. “Iedereen gaat nu wel over”, zei de een. Een ander ging nog een stapje verder: volgend jaar zullen ze ook wel weer soepel met de cijfers zijn.

Klopt dit beeld?

De Jongh: ‘Nee, die beeldvorming is niet juist. De laatste periode van vorig cursusjaar toonde inderdaad een ander cijferbeeld dan de eerdere perioden.’ Volgens hem waren het “onderwijs op afstand” en de verminderde betrouwbaarheid van de cijferresultaten daar debet aan. Alles was anders dan anders. ‘Ook de brugklasplaatsingen en overgangsvergaderingen.’

De directie van het Driestar College besloot dat eenmalig de overgangsnormen niet doorslaggevend zouden zijn. Het idee daarachter: leerlingen mogen niet de dupe worden van de bijzondere maatschappelijke omstandigheden.

Wat vonden de collega’s van dat besluit?

Van Nieuw Amerongen: ‘Hoewel ik het wel begrijp, had ik er persoonlijk moeite mee. Ga je hiermee niet “lanterfantende” leerlingen belonen met doorstroom naar een volgend cursusjaar? Bovendien, we hebben als school ontzettend ons best gedaan om de leerlingen ook in de lockdowntijd goed te begeleiden.’

Hij geeft voorbeelden: bij ingewikkelde thuissituaties, motivatieproblemen of tegenvallende resultaten bood het Driestar College de mogelijkheid aan om op school onder toezicht van een docent zelfstandig aan de slag te gaan. Waar nodig werd extra begeleiding ingezet. ‘Er was veel telefonisch contact met leerlingen én ouders van leerlingen die er niet goed voor stonden’, aldus Van Nieuw Amerongen.

'Werkhouding en zelfstandigheid speelden een belangrijke rol bij overgangsbesluiten'

Noëlle Schouten

Op basis waarvan nam u besluiten in de overgangsvergaderingen?

Schouten: ‘Werkhouding en zelfstandigheid speelden een belangrijke rol. Sommige leerlingen lieten juist in die laatste periode een enorme groei zien. Anderen gingen thuis onderuit, vanwege gebrek aan structuur, begeleiding en zelfstandigheid. Vanwege de bijzondere omstandigheden kregen leerlingen vaker het voordeel van de twijfel, dit ook in overleg met ouders.’

Collega Van Nieuw Amerongen valt haar bij: ‘Inderdaad, in overleg met ouders hebben we bij de leerlingen die er cijfermatig niet rooskleurig voorstonden individuele afwegingen gemaakt.’ Zondermeer door laten stromen was er dus niet bij. ‘Aspecten als gedrag, werkhouding en (on)volwassenheid wogen mee in de keuzes die we uiteindelijk gemaakt hebben. Er zijn ook leerlingen blijven zitten of van niveau veranderd.’

Hoe ging het afgelopen voorjaar met de plaatsing van toekomstige brugklasleerlingen?

De Jongh: ‘Als afdelingsleiders mochten we gelukkig wel de gebruikelijke “warme overdracht” doen. Samen met de leerkracht van groep 8 werd iedere leerling op de basisschool besproken. Dat was nét als in het verleden, gewoon fysiek dus. Gelukkig kon ook de kennismakingsmiddag in juni doorgaan. Al met al ging het bijna zoals normaal. Deze keer kregen we wél extra informatie van de basisschool over het functioneren van de leerlingen in coronatijd.’

Was het deze keer niet lastiger?

‘Het is tegenwoordig gebruikelijk dat basisscholen hun advies geven vóór de Citotoets’, reageert De Jongh. ‘Die toets ging dit jaar niet door. Heel vaak is die slechts een bevestiging van het advies. Dit jaar waren er nog wel enkele opwaarderingen na het eerste advies. Die waren op basis van zelfstandigheid, werkhouding en scores in de coronatijd.’ Gelukkig viel er na de start op de Leidse Driestar wat goed te maken: ‘We zijn in het begin van de derde schoolweek een nacht op brugklaskamp geweest. Dat was fijn. Bij veel brugklasleerlingen was het groep-8-kamp namelijk geannuleerd.’

'In de eerste rapportenvergadering kijken we scherp naar hoe de kinderen het nu doen'

Bart de Jongh

Heeft de school ook een ‘plan de campagne’ voor de komende maanden?

De Jongh: ‘We zetten in op diverse fronten, met name in het mentoraat. De mentor monitort zijn leerlingen, zeker de twijfelgevallen. We geven ook extra “coronabijles”. Vanuit de overheid is daar subsidie voor. In de overgangsvergadering zijn de leerlingen aangedragen die daar baat bij zullen hebben. Ook zal in de eerste rapportenvergadering scherp gekeken moeten worden naar hoe de leerlingen het nu doen.’

Het cursusjaar is pas vijf weken oud. Is er al wat bekend over de resultaten?

Schouten: ‘Ja, bij enkele leerlingen maak ik mij zorgen. Soms per vak, maar soms ook breder. We gaan hier nu ook op sturen door de reguliere steunlessen. Ook is het gesprek met leerling en ouders belangrijk.’

Haar collega Van Nieuw Amerongen vult aan: ‘Hoe de leerlingen er nu in havo 4 voor staan, kan ik niet helemaal beoordelen. Ik heb echter geen verontrustende berichten erover gehoord. Op basis van hoe we ze hebben begeleid de afgelopen jaren verwacht ik ook geen grote problemen.’

De Jongh en Schouten vallen hem bij: ‘Inderdaad, er zijn nu nog weinig toetsresultaten. We zien een aantal leerlingen dat wat moeite heeft om weer aan te haken. We verwachten dat het huidige niveau voor een klein percentage leerlingen wellicht te hoog gegrepen is. Maar wij vinden het belangrijk hun deze kans wel te geven.’

‘Zondermeer door laten stromen was er niet bij’

Hendrik-Jan van Nieuw Amerongen

Toekomst

Het drietal is het erover eens: het wordt zorgelijk als we weer volledig afstandsonderwijs zouden moeten gaan geven. De Jongh: ‘We zien vanwege corona-gerelateerde klachten of beletsels nu al een verzuim van een kleine tien procent. Er wordt daarom fysiek en online onderwijs tegelijkertijd gegeven.’

Zijn collega Schouten vult aan: ‘Dit vraagt een iets andere aanpak van lesgeven. Er wordt ook extra aandacht gevraagd om alles in te plannen en de thuiszitters de toetsen te laten inhalen’. Van Nieuw Amerongen: ‘We moeten in alle opzichten alert blijven, en ook op afstand de leerlingen goed willen begeleiden.’

Drie Leidse Driestardocenten

Bart de Jongh (52), doceert wiskunde en is afdelingsleider havo/vwo-onderbouw.
Hendrik-Jan van Nieuw Amerongen (31) is docent economie en mentor van een 3e klas havo/vwo.
Noëlle Schouten (21) onderwijst Engels. Ze is mentor van een brugklas havo/vwo.

Terug naar overzicht