• Thema-artikel
Hanna Jongejan-Kater

Leidinggeven gaat om luisteren naar de ander

Gerrit de Ronde begon als gymdocent bij de Pieter Zandt scholengemeenschap. Hij deed een dosis ervaring op in de praktijk. Daarnaast zocht hij onder andere de verdieping op door het volgen van de master Educational Leadership. Inmiddels geeft hij leiding aan het docententeam vmbo op Urk.

Welke uitdagingen kwam je tegen in de overstap van docent naar leidinggevende?

'Toen ik vier jaar als gymdocent werkte, werd ik teamcoach. Als teamcoach dacht ik met collega's na hoe ze vakinhoudelijke kennis over konden brengen aan leerlingen. En welke pedagogische vaardigheden hiervoor nodig waren. Toentertijd werd er op Urk een teamleider gezocht. Dat was een grote stap, om vanuit de gymzaal naar het bureau te gaan. Ook werd mijn positie anders: als teamleider heb je een andere verhouding met collega's dan wanneer je docent bent. Wat mij altijd heeft geholpen, is helderheid over het doel dat we hebben: goed onderwijs bieden. Dat vraagt een grote verantwoordelijkheid van ons als onderwijzend personeel.

Wij sluiten ons aan bij de visie van Gert Biesta, die goed onderwijs samenvat in de samenhang tussen kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. Goed onderwijs betekent allereerst dat we de beschikbare leertijd en aandacht van leerlingen optimaal benutten. We willen hun kennis en vaardigheden meegeven die ze nodig hebben voor hun verdere ontwikkeling en toekomst. Daarbij maken we gebruik van doordachte didactische modellen, zoals EDI, die ons helpen om het leren doelgericht en gestructureerd vorm te geven.

‘Tijdens de opleiding word je constant gespiegeld: wie ben je, wat zijn je kernwaarden?’

Gerrit de Ronde

Tegelijk gaat onderwijs verder dan het overdragen van kennis. Leerlingen leren ook hoe zij hun plaats in de maatschappij kunnen innemen. Burgerschapsvorming krijgt daarom nadrukkelijk aandacht. We zijn er trots op hoe onze school midden in de plaatselijke context staat en steeds de verbinding zoekt met de samenleving om ons heen. Zo worden leerlingen voorbereid om zich als betrokken burgers te ontwikkelen.

Daarbij is er nog een diepere laag: de vorming van de leerling als persoon. We willen hen begeleiden in hun ontwikkeling tot jongvolwassene; iemand die niet alleen zoekt naar het antwoord op de vraag “wie ben ik”, maar ook ontdekt “van Wie ben ik”. Vanuit die overtuiging willen we leerlingen toerusten om zich staande te houden in de maatschappij, met Christus als fundament.

De rol van de mentor is daarbij onmisbaar. Als spil in de gesprekken met leerlingen geeft deze samen met de vakdocenten vorm aan de algehele ontwikkeling van ieder kind. En in elke les kan iets zichtbaar worden van Gods grootheid en almacht, of dat nu bij wiskunde of natuurkunde is.’

Wat typeert jouw manier van leidinggeven?

Leidinggeven gaat ook om luisteren naar de ander. Zowel dienend als gespreid leiderschap typeert mijn stijl van leidinggeven. Als gymdocent schudde ik alles wel uit mijn mouw, maar nu moet ik soms terugkomen op een vraag die ik krijg. Denk bijvoorbeeld aan technische vragen of protocollen rondom examinering. Daarnaast vind ik visie heel belangrijk. Ook put ik graag uit de kennis die ik in het team zie en maak ik graag ruimte voor eigen initiatieven. Ik ben ervan overtuigd dat dit ten goede komt aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het team. Daarbij leg ik liever niet de nadruk op verschillen, maar voer ik liever een kritisch gesprek waarbij we kijken waar we naartoe willen. Er is altijd wel een gemene deler. Er komen regelmatig collega's met mooie ideeën bij me langs. Wanneer die aansluiten bij de doelen waarmee we als team bezig zijn, is er ruimte voor. Het teamplan is een leidraad die richting geeft binnen het team. Daarnaast spelen waarden en overtuigingen van mezelf en de organisatie een belangrijke rol in mijn manier van leidinggeven.

Eerder had je dagelijks contact met leerlingen. Hoe is dat nu?

Elke morgen probeer ik beneden te staan om de leerlingen te ontvangen. Daarnaast zit ik wekelijks achter in de klas tijdens een lesbezoek. Juist dat zijn ook de momenten waarop ik de sfeer in de klas proef en een-op-eencontact heb.

Je rondde onlangs de Master Educational Leadership af. Welke bagage neem je hiervan mee?

Binnen deze master zijn er drie lijnen: de thematische, persoonlijke en onderzoeksmatige lijn. Het eerste gaat over thema's binnen leiderschap, innoveren en organiseren. Daarnaast word je constant gespiegeld tijdens de opleiding. Wie ben je, wat zijn je kernwaarden en hoe verhouden die zich tot de organisatie waarin je werkzaam bent? De derde lijn legt de focus op onderzoek doen op basis van data binnen de organisatie en daarbuiten. Onlangs organiseerden we als oud-studenten met elkaar een tweedaagse, waarbij we onder andere een masterclass volgden. Door elkaars verhalen, diverse disciplines en verschil in geografische liggingen leren we van elkaar.

Wat zou je anderen mee willen geven over leiderschap?

Wees jezelf, wees authentiek en blijf leren. In welke positie je ook bent. Leiderschap vraagt om echtheid en voortdurende reflectie. Het is daarbij belangrijk om kritisch naar jezelf en de organisatie waarin je werkzaam bent te kijken. Als leidinggevende heb ik de rol om een cultuur te bouwen waarin leren en reflectie een tweede natuur zijn, waarin fouten maken mag. Waar we open staan voor feedback en streven naar ontwikkeling. Ik zoek daarin de balans tussen sturen en ruimte geven. Dat is per persoon ook weer verschillend. Werk is geen werk meer als je ziet dat leerlingen goed onderwijs krijgen, wanneer je als team mooie stappen maakt met elkaar. Dan krijg je energie van je vak.

Meer weten?

Wil je ook deze hbo-onderwijsmaster volgen met de Lerarenbeurs, kijk dan op deze website voor meer informatie.

Terug naar overzicht