Schriftgezag. Een thema dat volop in de belangstelling staat. Wat verstaan we er eigenlijk onder, welke ontwikkelingen zijn er op dit vlak gaande en hoe kunnen we ervoor zorgen dat we vast blijven houden aan Gods Woord? Johan Mouthaan houdt zich als lid van het studiesecretariaat Schriftgezag van de Gereformeerde Gemeenten en docent van scholengroep Driestar-Wartburg bezig met deze vragen.
‘De diepe band met Gods Woord ontstond in mijn puberteit’, vertelt Mouthaan. ‘Ik mocht de stem van de goede Herder horen en de Heere leren kennen. De Heilige Geest ontdekte mij aan wie ik was en maakte dat ik mij aan de Schrift toevertrouwde. Door de Schrift leerde Hij mij ook om Christus te kennen. Dat gaf en geeft richting. Niet alleen voor het Evangelie, maar ook voor afgeleide vragen.’
Tijdens zijn studie theologie komt Mouthaan in aanraking met andere visies op de Schrift. ‘Een beproeving, maar de Heere hield vast.’ Deze periode maakt hem alert op het belang van het Schriftgezag. ‘Want als je het Woord loslaat, wat houd je dan over?’ In de omgang met de Bijbel staat voor hem het leerling-zijn centraal. ‘Het is de Heere Die spreekt.’
‘In de omgang met de Bijbel staat het leerling-zijn centraal’
Johan Mouthaan
‘Bij Schriftgezag gaat het om twee pijlers: het onvoorwaardelijk buigen voor de Schrift én een diep vertrouwen dat de Bijbel ons alles leert wat we voor geloof en leven moeten weten. De Bijbel geeft antwoord op alle vragen die betrekking hebben op de dienst van God en de inrichting van ons leven tot Gods eer. Neem bijvoorbeeld de vrouw in het ambt. Sommigen zeggen dat de Bijbel hier niet duidelijk over is. Maar dan zou God in Zijn Woord niet duidelijk zeggen hoe Hij gediend wil worden. Dit is niet alleen een kwestie van hoe de Schrift te verstaan. Dit raakt ook het Schriftgezag. Een ander voorbeeld is homoseksualiteit. Je hoort nog weleens de opmerking dat de Bijbel onze vorm van homoseksualiteit niet kent. Maar dan zou de Bijbel dus over een fundamenteel aspect van het mens-zijn niets zeggen. Wij mogen erop vertrouwen dat de Schrift genoeg is om ons de weg te wijzen.’
Gevoel, cultuur en interpretatie
Er zijn een aantal ontwikkelingen die het gezag van de Schrift raken. Mouthaan noemt er drie. ‘Allereerst de vraag naar de persoonlijke identiteit: Wie ben ik eigenlijk? Ik mag toch zelf bepalen wie ik ben? Maar er zijn Bijbelse kaders. Wat zegt God over mij? Denk aan seksualiteit. De moderne gedachte is dat je trouw moet zijn aan jezelf en je gevoel moet volgen. Wij zijn echter niet van onze gevoelens, maar van God. Hij is onze Schepper. Hij kent ons het beste en weet wat goed voor ons is. Wij vallen onder Zijn koningschap en dat van Christus. Als we zeggen dat de Bijbel hier niet veel over te zeggen heeft, doen we afbreuk aan de Schrift. Juist ook hierover spreekt God in Zijn Woord.’
‘Als tweede: de invloed van onze cultuur. De afgelopen decennia is onze cultuur heel erg in beweging. Om hier beter mee om te gaan, zijn sommige mensen de Bijbel meer als cultureel bepaald gaan zien. Dan wordt er gezegd: Paulus was een kind van zijn tijd en we weten sommige dingen nu beter dan hij. Dit zorgt voor een bepaald voorbehoud ten opzichte van het Schriftgezag. Dan zeg je dat je er met de Schrift alleen niet meer uit komt. De eigen cultuur moet er dan bij betrokken worden. Maar wij mensen zijn zondig en niet te vertrouwen. Dit geldt ook voor culturen. Daarom hebben wij de onfeilbare leiding van Gods Woord nodig.’
Let erop dat je het vertrouwen in de Schrift niet ontmoedigt
Johan Mouthaan
‘En als derde: de interpretatie van de Schrift. Tegenwoordig leeft de gedacht dat je met de Bijbel alle kanten op kunt. Iedereen interpreteert de Bijbel anders. Dat raakt echter aan het Schriftgezag, want dan zou God er niet in slagen door Zijn Woord de weg te wijzen. Discussies over de uitleg van de Bijbel zijn er altijd geweest. Dat is ook niet erg. Het gaat er alleen om dat we vasthouden aan Gods Woord. Natuurlijk zijn er weleens dingen niet duidelijk, maar dan moet je aan de veilige kant gaan staan. De Koning van de Kerk heeft het in de dienst aan Hem voor het zeggen. Als er twijfel is of de Heere zo gediend wil worden of dat iets zondig is, dan moeten we dat niet doen. Tegenwoordig is de gedachte niet: bij twijfel niet uitvaren, maar: bij twijfel toelaten. De vraag is echter niet wat we kunnen toelaten, maar hoe wij trouw blijven aan de eer van de Koning.’
Niet naïef
Wat kunnen we doen om ons te wapenen tegen deze invloeden en vast te blijven houden aan wat God in Zijn Woord zegt? Mouthaan: ‘Door erop te letten dat het je vertrouwen in de Schrift niet ontmoedigt. Visies en ideeën die de indruk geven dat de echte antwoorden voor deze tijd niet in de Bijbel te vinden zijn, moet je mijden als Schriftondermijnend. Daarbij is het is goed om als leerkracht thuis te zijn en te wortelen in de Bijbel (zie ook kader: Leven uit de Bijbel). God geeft in Zijn woord antwoord. Dat mag je ook doorgeven.’
‘Als laatste: leer een zekere alertheid aan. Onze tijd is sterk in beweging. Wees niet naïef. Als iemand anders denkt, begin dan zoekend en kritisch een gesprek. Vraag door, juist ook als gezegd wordt: “Dat is jouw interpretatie, hoe weet je dat zo zeker?” Denk na over deze uitleg en weeg welke uitleg het meeste recht doet aan de tekst van de Bijbel.’
Dr. Johan Mouthaan is godsdienstdocent bij scholengroep Driestar-Wartburg en lid van het studiesecretariaat Schriftgezag van de Gereformeerde Gemeenten. Dit studiesecretariaat valt onder de commissie Schriftgezag die in 2023 door de Generale Synode in het leven is geroepen om kennis en inzicht te delen en toerusting te bieden rondom het thema Schriftgezag. Het studiesecretariaat bestaat uit drie leden. Toerusting vindt plaats via cursusavonden, artikelen in kranten, het kerkblad van de Gereformeerde Gemeenten, een speciale leergang van de CGO over Schriftgezag en een podcast. Meer informatie is te vinden op: CGO.nu/studiesecretariaat-schriftgezag
Oriënterende literatuur:
- Ds. G. Clements, Ds. J.J. van Eckeveld en Ds. P. Mulder (red.), Het onfeilbare Woord (deel 2A en 2B)
- J.I. Packer, Fundamentalisme en het Woord van God
Verdiepende literatuur:
- Ad Prosman, Theologie en hermeneutiek
- Henk van den Belt, Geestspraak