Het woord gedenken bevat een eerbiedige lading. Het gaat om stilstaan bij de daden die de Heere heeft uitgewerkt. Wat geef je aan leerlingen door en hoe maak je hen bewust van deze houding? Hoe verwerk je dit gedachtegoed nu in een jubileum of juist in verdrietige omstandigheden?
Gedenken betekent ook de geschiedenis naast de Bijbel leggen en kijken welke lessen daar uit te halen zijn. Dat moet jong aangeleerd worden. Niet vanuit een vanzelfsprekendheid, maar wel vanuit de grondhouding om stil te staan bij wat gekregen is. Ds. J.J. Poort gaf vier dimensies mee aan gedenken. Als eerste gaat gedenken terug: Dodenherdenking is een voorbeeld. Het gaat ook vooruit: er kunnen lessen getrokken worden voor de toekomst. Ook gaat gedenken omhoog. Hierin kan op Christus gewezen worden. Afsluitend gaat gedenken naar binnen: wat betekent het voor ons persoonlijk?
Praktijk in Waddinxveen
Meester Kagchelland werkt op de Rehobothschool te Waddinxveen. Daar geeft hij les in groep 7 en 8. Rond Hervormingsdag gaf hij enkele lessen over de Reformatie. Bij de les stond Luther centraal. Kagchelland is vanaf 1998 jaarlijks in Duitsland geweest en neemt dan veel materialen mee en geeft levendig les. Stripboeken, poppen en andere materialen versterken de boodschap. De leerlingen worden meegezogen in zijn verhalen. Grondige voorbereiding gaat daaraan vooraf. ‘Een boterham met beleg is ook smakelijker.’ De leerlingen moeten geraakt zien te worden, is zijn boodschap.
Christelijk vieren
Stilstaan bij wat geweest is, is een van de redenen om geschiedenis voort te laten leven. Daarbij gaat het niet alleen om de cijfers en feiten, maar juist om hoe dit alles tot stand is gekomen. Vanuit de christelijke feestdagen kun je gemakkelijk een lijn trekken. ‘Daarbij vinden we het belangrijk dat dit steeds weer terugverwijst naar de Bijbel.’ Hoe ziet dat er dan in de praktijk uit? Op de Rehobothschool stelt een klein comité van docenten een programma voor de kerstviering samen. Collega’s dragen de liederen aan die door hun groepen gezongen zullen worden. Voor de organisatie wordt veel werk verzet door de Ouder Activiteiten Commissie. De driehoek school-gezin-kerk wordt compleet doordat de kerstvieringen plaatsvinden in de Brugkerk en de Hoeksteen. De kerstviering is traditioneel van opzet en heeft elk jaar een ander thema. Zo stond bij het 200-jarig bestaan van Stille Nacht in 2018 dit lied centraal in de kerstviering van groep 3 tot en met 8. Afgelopen jaar vond de kerstviering van de groepen 7 en 8 plaats op het schoolplein. Voorbijgangers bleven staan en zongen mee. ‘Er ging een evangeliserende werking van uit.’
Betrokken
Betrokkenheid komt op vele manieren terug. ‘We hebben ook op gezette tijden een singin en maandopeningen.’ Bid- en dankdag worden voorbereid met gebruikmaking van de biddag- en dankdagmap die door de HGJB wordt uitgegeven. Ieder gezin krijgt dan een dagboekje. Een van de hervormde predikanten van Waddinxveen brengt een bezoek aan de school en krijgt van de leerlingen gebedspunten mee. Daarnaast is er een door een aantal ouders gevormde gebedsgroep. ‘Vanuit de klassen worden gebedspunten aangedragen. Dat ligt erg teer. Denk aan ziekte binnen families.’
Eigenaarschap
Leerlingen van groep 8 mogen dagelijks artikelen of foto’s uit de krant meenemen. ‘We werken met rubrieken, dus het is een gestructureerd geheel.’ Daarnaast wordt in groep 8 wekelijks door twee leerlingen aan de hand van een PowerPoint het door hen samengestelde weekjournaal gepresenteerd. Het gaat erom het nieuws te koppelen aan thema’s uit de Bijbel. ‘Vervlechting is belangrijk. Telkens terug naar het Woord.’
In het leerproces is er veel oog voor het individu. Om de leerlingen inzicht te geven in hun eigen groei hebben ze op deze school het Rehobord. Hierop worden de groepsgemiddelden bijgehouden van de vakken rekenen, taal en spelling. ‘Als klas streven we naar een groepsgemiddelde van 80% goed.’ Daarnaast hebben de leerlingen van de groepen 7 en 8 voor deze vakken een portfolio waarin hun eigen resultaten worden bijgehouden. Na elke toets reflecteren ze op hun eigen werk. Ook krijgen sociale doelen een plaats. Eigenaarschap staat op deze school hoog in het vaandel. ‘Leerlingen tekenen hoe zij zich voelen of wat er in hun omgeving speelt.’ Aan het einde van het jaar krijgen de leerlingen de bijdragen gebundeld mee. Ook een manier van gedenken.
‘Dat leerlingen vragen stellen, betekent dat ze meedenken’
Michiel Kagchelland
Lerend
Bij stilstaan moet je ook vooruitkijken. Kagchelland: ‘Wat kun je gebruiken voor de schoolpraktijk?’ Zelf studeren vindt hij een pre. Door zelf ook veel te lezen, stimuleer je leerlingen. ‘Weet je een keer iets niet? Zoek het op en kom erop terug.’ Pas ging het in de lessen over Toon Pille. Een verzetsstrijder uit Waddinxveen die in Gouda is vermoord. Een collega valt hem bij. ‘We zijn er met de leerlingen naartoe gegaan. Het was een Bijbelstudie op de begraafplaats.’ Koppelingen met verleden en heden moet centraal staan.
Maar hoe dan?
Mooie voorbeelden, maar waarom werkt dit? ‘Rust is een van de belangrijkste factoren.’ Die rust heerst in de klas, op de gang en tijdens leerprocessen. De leerlingen krijgen veel ruimte, maar daarvoor is het nodig om duidelijk te zijn en structuur te bieden.
Leerlingen moeten ervaren dat zij ertoe doen. ‘Dat zij veel vragen stellen, betekent dat ze meedenken.’
Daarnaast moet het voor de leerlingen ook interessant zijn. Als het niet boeiend is, haken de leerlingen af. Kagchelland heeft veel gestudeerd, leest nog steeds veel en laat ook vaak voorbeelden zien uit de omgeving.
Memoreren
Kagchelland was onlangs 25 jaar werkzaam op de Rehobothschool. Daar werd door het team bij stilgestaan tijdens de teambijeenkomst. Voor hem is het geen vanzelfsprekendheid. Hij is dankbaar voor een fijne werkomgeving. ‘Soms denk ik weleens aan alle leerlingen die door de jaren heen gepasseerd zijn.’ Daar zitten mooie, maar ook verdrietige momenten bij. Het is mooi om te zien waar leerlingen terechtkomen. ‘God werkt door de geslachten heen.’
GEPROMOVEERDE SCHOOLMEESTER
Dr. Michiel Kagchelland (1971) studeerde na het behalen van zijn pabodiploma theologie en pedagogiek aan de Universiteit Utrecht. In 2009 promoveerde hij samen met zijn vader aan de Universiteit Leiden op het proefschrift Van dompers en verlichten. Een onderzoek naar de confrontatie tussen het vroege protestantse Réveil en de Verlichting in Nederland (1815-1826). Naast zijn werk als leerkracht in het basisonderwijs is hij actief als zelfstandig wetenschappelijk onderzoeker.