in gesprek rond twee thuiszitters, de zoons van het gezin Jansen (gefingeerde naam); Jan Kees van Gaalen, mede-eigenaar van een zorgboerderij, reageert erop
Ondanks de genomen maatregelen daalt het aantal thuiszitters niet – het stijgt juist. De twee zoons van het gezin Jansen horen bij die groep. Ze hielden het op de basisschool vol tot en met groep 6. Toen was het over en uit. Hoe kwam het zover en hoe gaat het nu verder?
De familie is bereid haar verhaal te doen, maar blijft liever anoniem. De oudste roept direct dat ze Jansen moeten heten. ‘Ik ben Levi Jansen. Lekker algemeen.’ De jongste vindt Ryan wel een leuke naam. Moeder schetst de gang van zaken rond Levi (15). ‘Hij heeft grote behoefte aan veiligheid. Levi werd gepest en kampte met veel angsten en onbegrip. Hij gedroeg zich op school voorbeeldig; thuis kwam alle frustratie er heftig uit.’ In september 2015 zat Levi met hoofd- en buikpijnklachten thuis. Na een paar weken probeerde hij weer naar school te gaan. Maar eind december zat hij totaal overprikkeld opnieuw thuis. Levi: ‘In maart dacht ik dat ik er klaar voor was om naar school te gaan.’
‘Dat dacht hij’, knikt vader. ‘Na een paar weken van opbouwen, een ambulant begeleider die meekeek in de klas, het toepassen van allerlei tips en trucs, ging het toch mis. Vervolgens werd er weer opgebouwd, totdat het in juni escaleerde. Vanaf toen is hij thuisgebleven, tot de overstap naar SO4. Een kleine groep, veel structuur en aangepaste lessen. Dat ging beter. Op het Calvijn College blijft het opletten geblazen om niet terug te vallen in zijn oude gedrag.’
Levi heeft intussen meegerekend en telt tot zijn verbazing minstens zes maanden verzuim in één schooljaar. Ryan (12) herkent zich in het verhaal van zijn broer. Ook hij liep begin groep 7 vast. Toch wilde hij graag naar school. ‘Gewoon, voor het contact met de andere kinderen.’ Uiteindelijk blijkt hij therapie nodig te hebben en belandt Ryan op de wachtlijst van een ggz-instelling.
Om de tijd te overbruggen, regelt de leerplichtambtenaar een plek op een zorgboerderij. Ryan geniet van het buiten bezig zijn met de dieren. ‘Hij kon helemaal niets meer’, zegt moeder. ‘Op de zorgboerderij bloeide hij op. Elke dag een uurtje schoolwerk en dan buiten aan de slag. Veel structuur, geen druk.’
'Gelukkig ontwikkelen de broers onderling een stevige band. Ze snappen elkaar’
Moeder Jansen
Eiland
Beide jongens verdwijnen naar hun kamer. ‘Genoeg gepraat’, vinden ze. Hun ouders vertellen over de impact van deze gebeurtenissen op hun leven. Moeder: ‘Beide jongens blijken ASS (autismespectrumstoornis, MdB) te hebben. De basisschool zorgde voor veel overprikkeling.’
Eenmaal thuis claimden de jongens mama als veilige haven. ‘Het hele gebeuren kost veel tijd’, licht moeder toe. ‘Ik onderhoud contacten met school – dat loopt nu soepel. Daarnaast met hulpverleners, de gemeente, de leerplichtambtenaar en de zorgmakelaar van het samenwerkingsverband. Langzamerhand waan je je op een eiland.’
Ma neem het andere moeders niet kwalijk dat ze haar ontlopen, omdat ze geen raad weten met de situatie. ‘Ik moet niet te veel vooruitkijken. Het geloof ondersteunt in de vele vragen die soms in mij opkomen. Twee kinderen en dan allebei thuiszitter! Gelukkig ontwikkelen de broers onderling een stevige band. Ze snappen elkaar.’
Pa beaamt dit. Zelf heeft hij ook een poosje thuisgezeten vanwege alle perikelen. ‘Verjaardagen mijd ik nog steeds. Al die verhalen over goed presterende kinderen. Ik ben al blij als ze gewoon naar school kunnen.’
Delen met anderen
Jan Kees van Gaalen kijkt niet vreemd op van het verhaal van de familie Jansen. De mede-eigenaar van zorgboerderij Binnenstebuiten in Terhole (Zeeuws-Vlaanderen) trekt dagelijks op met kinderen en jongeren die vastlopen in het onderwijs. Aan de lange tafel in de groepsruimte van de boerderij vertelt hij zijn verhaal. De lijstjes met picto’s aan de muur zeggen veel over de doelgroep die hier verblijft. ‘Als voormalig fruitteler blijft het buitenleven trekken’, steekt Van Gaalen van wal. ‘We kochten in 2007 een boerderijtje en vonden dat we dit moois met anderen moesten delen. Je bent niet alleen voor je eigen plezier op de wereld.’
‘Ieder mens heeft een roeping’, vervolgt hij. ‘Ik werkte destijds als docent en later als teamleider in het voortgezet onderwijs. Ik zag een batterij specialistische zorg de school binnensluipen. De school is een werkplaats, vind ik. Geen zorginstelling.’
'School is een werkplaats, geen zorginstelling'
Jan Kees van Gaalen
Zo ging het balletje rollen. ‘We startten met twee kindertjes aan de keukentafel. In eerste instantie puur als zorgboerderij. Al snel groeiden we, en kregen we meerdere kinderen voor de woensdag- en zaterdagopvang. Dat werd uitgebreid met dagbesteding en sinds anderhalf jaar hebben we ook een onderwijs-time-outvoorziening.’
Van Gaalen, trots: ‘Twee pro-leerlingen, die nergens te hanteren waren, hebben op deze plek hun niveau-1-diploma gehaald. Kinderen moeten op de zorgboerderij hun binnenste naar buiten keren. Voor de draad komen met datgene waarmee ze zitten. En eraan gaan werken. Ze zijn ook letterlijk buiten bezig met de dieren en het groenonderhoud.’
Hart en ziel
Spil in de onderwijs-time-outvoorziening zijn de leerplichtambtenaren, licht Van Gaalen toe. Zij kunnen snel schakelen tussen school, gemeente en zorgboerderij. En bij de inspectie toestemming vragen voor onderwijstijdonderschrijding of -vrijstelling. ‘We blijven samen zoeken naar wat een kind nodig heeft’, gaat hij verder. ‘Doelgericht werken voorkomt een wollige, vrijblijvende aanpak. Het kind moet zo snel mogelijk terug naar de basisschool.’ De school waar het kind vandaan komt, levert het benodigde lesmateriaal. ‘Onze orthopedagoog en onderwijskundig begeleider werken dus met gewone methoden. Indien nodig bouwen we de lestijd stapsgewijs op.’
Wij werken met hart en ziel, besluit Van Gaalen. ‘Voor ons de enige manier om resultaat te kunnen boeken.’
TIPS VAN OUDERS VOOR OUDERS:
• Regel zo snel mogelijk hulpverlening
• Wees open over de problematiek die speelt
• Onderhoud korte lijntjes tussen thuis en school