Nog voor zijn aanstelling als locatiedirecteur op de Revius in Rotterdam maakte Dirk Blom tijdens een kerstlunch kennis met zijn toekomstige collega’s. Het eerste dat hem opviel, waren de collega’s met rollators. Werkten zij hier nog? Al snel bleek dat de school de gewoonte heeft om ook oud-collega’s uit te nodigen voor de kerstlunch. Blom: ‘Dit vind ik een mooi voorbeeld van gemeenschapszin. Regelmatige ontmoetingen met collega’s van vroeger. Je hebt deel uitgemaakt van elkaars leven.’
De directeur is de gemeenschapszin op de Rotterdamse school steeds meer gaan waarderen. ‘Het zijn vaak de kleine dingen die het gemeenschappelijke bevorderen. Op onze kleinschalige school zijn we op elkaar aangewezen; we kennen elkaar. Daarbij gaat het om veiligheid en geborgenheid. Je moet het als collega’s ook goed met elkaar blijven vinden, want je komt elkaar veel tegen en moet constant samenwerken.’
Student Voice
‘Uit het tevredenheidsonderzoek komt naar voren dat leerlingen het op onze school fijn en gezellig vinden en zich veilig voelen’, gaat Blom verder. ‘Het is belangrijk dat leerlingen zich gehoord voelen. Tijdens mijn studie heb ik onderzoek gedaan naar deze “Student Voice” en daar ben ik nu in de praktijk mee aan het werk.
Wekelijks voer ik een gesprek met vijf à zes leerlingen die willekeurig geselecteerd worden. Elke week uit een andere jaargroep. Het valt mij op hoe serieus en volwassen je met hen het gesprek aan kunt gaan. In de strijd tegen roken hebben we besloten om het schoolplein een periode gesloten te houden. Dit vonden veel leerlingen niet leuk, omdat velen in de pauze een stukje ging lopen. Afgelopen maandag sprak ik vijf leerlingen uit de vijfde klas. Ze noemden zes onderwerpen waarover over wilden praten, maar dit punt noemden ze niet. Dat viel mij op. Toen ik ernaar vroeg, zeiden ze dat ze de beslissing niet leuk vonden, maar wel begrepen dat dit nodig is in de strijd tegen het roken. Met elkaar in gesprek gaan, elkaar serieus nemen en goed met elkaar om blijven gaan, dát bevordert de gemeenschapszin. Overigens hoef je daarbij niet altijd je zin te krijgen.’
Directie
‘De directie heeft een rol in het zoeken naar gemeenschapszin’, vindt de locatiedirecteur. ‘Je moet zelf het goede voorbeeld geven in het luisteren naar collega’s, leerlingen en ouders. Hierbij hoort ook het kritisch kijken naar onderwijsvernieuwingen. Passen die bij hoe we een gemeenschap willen zijn? Daarnaast dien je ook mogelijkheden voor ontmoeting te creëren, denk dan aan jubilea, open dagen, jaaropeningen. In de toekomst zou ik het luisteren naar de stem van de scholieren meer uit willen bouwen. Enerzijds door leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven en hun die ook te laten nemen. Anderzijds dat we onze keuzes en ons beleid nog meer uitleggen.’
‘Ik vraag ouders of ze het fijn vinden als ik ook mijn kant van het verhaal vertel’
Dirk Blom
Mondigheid
Naast leerlingen en collega’s maken ook ouders deel uit van het brede netwerk in en rond de school. Blom vindt het van belang om ook met hen in gesprek te blijven. ‘Ik hoor weleens negatieve geluiden als het gaat om de toegenomen mondigheid van ouders. Ouders zouden in een conflictsituatie altijd de kant van hun kind kiezen. Ik maak ook mee dat we er door een goed gesprek uitkomen. De tijd dat ouders als vanzelfsprekend de school en de docent verdedigden, is in veel gevallen voorbij. Tegenwoordig zijn ouders kritischer. Ze willen weten wat er gebeurd is en of een eventuele straf terecht was. We zijn vaak geneigd om die toegenomen mondigheid in een reflex als een bedreiging te zien, maar naar mijn overtuiging is het een kans. Je hebt dan iemand aan de telefoon en kunt het gesprek aangaan. Kritische ouders zijn betrokken ouders. Ik vraag dan aan hen of ze het fijn vinden als ik ook mijn kant van het verhaal vertel. Ook als je het niet volledig met elkaar eens bent, kun je respect voor elkaar hebben. We zitten hier in Rotterdam. Ouders zijn vaak recht voor hun raap. Het gebeurt weleens dat docenten een heftige mail vanuit het thuisfront van de leerling krijgen. Mijn advies is om bij dergelijke mails de telefoon te pakken en niet terug te mailen. Aan de telefoon kun je nog eens op dingen doorvragen en wat nuanceren. In een mail staat het er zwart op wit.’
Maatschappij
Gemeenschapszin is er niet alleen binnen de school. Leerlingen leren ook om hun plek in te nemen in de maatschappij. De locatiedirecteur: ‘Omgaan met andersdenkenden vinden leerlingen nog weleens spannend. De school is een oefenplaats. Onze scholieren doen ook maatschappelijke stages. We beginnen dan dicht bij huis en bouwen dat uit. Dan gaan we ook naar niet-christelijke organisaties toe. Ik zou leerlingen nog meer in gesprek willen laten gaan met anderen. En dan vooral over onze identiteit.’
Welke band de leerlingen van de school met hun kerkelijke gemeente ervaren, is volgens de onderwijsman heel verschillend. ‘Dat varieert van heel betrokken tot niet meer naar de kerk gaan. Ik weet niet of dit anders is dan vroeger. Wat wel opvalt, is dat jongeren niet altijd weten van welk kerkverband ze lid zijn. Op de vraag in welke kerk ze zitten, zeggen ze dan bijvoorbeeld: “De Sionkerk”. Dat hoeft niet negatief te zijn. Volwassenen zijn misschien wel iets te veel bezig met kerkverbanden.’
Oordelen
‘Waar we op school voor op moeten passen, is het snel oordelen’, gaat Blom verder. ‘Soms kan het behoorlijk botsen als een docent dingen zegt die anders zijn dan dat de leerling thuis meekrijgt. Dan ligt oordelen op de loer. Ik vind het belangrijk dat we de breedte van de reformatorische achterban blijven vertegenwoordigen. We hebben elkaar nodig. Uiteindelijk moet iedereen iets accepteren binnen de reformatorische school. De een zal moeten accepteren dat de meisjes geen broek mogen dragen op school en de ander dat sommige docenten uit de Herziene Statenvertaling lezen. Ik hoop dat we de doelstelling van de school niet door dergelijke zakenlaten overschaduwen door deze zaken en vooral dankbaar omgaan met de vrijheid die we nog hebben. Ik zou tegen iedereen willen zeggen: Zoek alsjeblieft naar de kern. Dat is het Evangelie. We zijn zondaren en er is verlossing mogelijk in Christus.’