wethouder Kirsten Jaarsma over de jeugdhulp in haar gemeente
Na een goede en lange voorbereiding was Krimpen aan den IJssel er op 1 januari 2015 klaar voor: de nieuwe Jeugdwet. ‘Toenmalig staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) is hier komen kijken. Dus wij hebben het goed voor elkaar. Als gemeente doe je er alles aan om tragische situaties te voorkomen.’ Een gesprek over jeugdhulp met de Krimpense wethouder Kirsten Jaarsma.
Kirsten Jaarsma (53) is Rotterdamse van geboorte. Ze woont sinds 2002 in Krimpen aan den IJssel. Vanaf 2014 was ze fractievoorzitter van de lokale partij Stem van Krimpen. Sinds juni 2018 is ze wethouder in haar woonplaats. Ze heeft onder andere de Jeugdwet in haar portefeuille. Jaarsma: ‘Krimpen is een heel mooie plek om te wonen. Het is dicht bij het groen van de Krimpenerwaard, maar ook dicht bij de regio Rotterdam, de plek waar men werkt of op school zit.’
Mooie basis
Tot afgelopen voorjaar was de SGP decennialang met een eigen wethouder in het college van burgemeester en wethouders vertegenwoordigd. Bij de laatste coalitieonderhandelingen viel deze partij buiten de boot. Het zetelaantal van beide partijen was gelijk (namelijk 5), maar Stem van Krimpen had een tiental stemmen meer. Marco Oosterwijk, de huidige SGP-fractievoorzitter en voormalige wethouder, had tot de zomer de Jeugdwet in zijn portefeuille. ‘Er is vóór mijn tijd al een heel mooie basis gelegd voor wat we nu op het gebied van opvoed- en opgroeiondersteuning en jeugdhulp hebben’, zo meent Jaarsma.
Geweldige impact
Sinds 1 januari 2015 is de zogenoemde Transformatie jeugdhulp in werking getreden. Kern van de nieuwe wet is dat de jeugdzorg met ingang van die datum is overgeheveld naar de gemeenten. Jaarsma: ‘Ik zat toen al in de gemeenteraad, dus ik heb het van nabij meegemaakt. Het had een geweldige impact, die decentralisatie van het sociale domein.’ Een gemeente is nu bestuurlijk en financieel verantwoordelijk voor alle jeugdhulp. Dat is inclusief specialistische hulp (zoals jeugdggz en gesloten jeugdhulp), kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Het jeugdbeleid en de voorzieningen moesten efficiënter en effectiever worden. Het uiteindelijke doel: versterking van de eigen kracht van de jongere en van het zorgend en probleemoplossend vermogen van zijn gezin en sociale omgeving.
‘Kinderen moeten kansrijk en veilig opgroeien in onze gemeente’
Kirsten Jaarsma
Wennen
‘Er is hier veel voorbereidend werk verzet’, aldus de wethouder. ‘Iedereen moest wennen aan de nieuwe taken. Gelukkig zijn we in Krimpen al in 2012 aan de slag gegaan. We hebben dus vroegtijdig op de nieuwe situatie ingespeeld. Er was al snel een startnotitie en er werd al vroeg nagedacht over het ontwikkel- en implementatieproces. Het uitgangspunt was heel duidelijk: kinderen moeten kansrijk en veilig opgroeien in onze gemeente. Vanaf het begin was een integrale aanpak de basis.’ Al het voorwerk heeft geleid tot een beleidsplan met de sprekende titel De kracht van Krimpen. Door een goede samenwerking tussen professionals, gemeente en vrijwilligers én door de mantelzorgers te ondersteunen, moest er optimale en betaalbare zorg komen voor Krimpenaren die dat hard nodig hebben. In Krimpen is overigens sprake van een gemiddeld aantal jeugdhulpvragen vergeleken met andere gemeenten.
Schaakbord
Van meet af aan was de keuze van Krimpen duidelijk: de gemeente koos voor lokale organisaties die ook in de gemeente geborgd zijn. Jaarsma: ‘Er is één toegang: de KrimpenWijzer. Die organisatie is er voor alle inwoners, vrijwilligers en mantelzorgers van onze gemeente. Ze biedt informatie en ondersteuning op het gebied van welzijn, zorg, opvoeden en opgroeien. Inwoners kunnen er terecht met specifieke vragen. Het is vooral een laagdrempelige organisatie waar consulenten onze inwoners helpen en er zo nodig hulp bij kunnen halen. Ook kunnen die consulenten het Krimpens Sociaal Team inzetten.’
Dat team biedt ondersteuning en hulpverlening bij complexe of meervoudige problematiek. Het kan ondersteunen op het gebied van jeugd- en opvoedhulp, cliëntondersteuning, maatschappelijk werk en (specialistische) geestelijke gezondheidszorg. Zo nodig kunnen ze er specialistische hulp bij halen. Al met al zorgt het voor een integrale aanpak. Het is een heel netwerk dat alleen maar steviger wordt. Op alle velden van het schaakbord lopen wel lijntjes.’
Ook preventie krijgt, als een van de doelstellingen van de nieuwe wet, de aandacht in Krimpen. ‘Wij organiseren opvoedtrainingen en netwerkbijeenkomsten, over bijvoorbeeld autisme, voor scholen en kinderopvang et cetera. Tijdens die bijeenkomsten maken wij ook verbinding met ons Krimpens Sociaal Team.
Belangrijk zijn ook al die plekken waar signalen kunnen binnenkomen: de school, de kinderopvang, de voetbalclub. De school moet bijvoorbeeld een vind- en werkplaats zijn.’ Voor de professionals wijzigt per 1 januari de meldcode. De beroepsgroep heeft dan de wettelijke plicht tot melding. Zij en ook de vrijwilligers moeten weerbaar(der) worden. Signalen die op een onveilige situatie duiden, moeten worden gemeld. Jaarsma: ‘Er zijn genoeg problemen. De jeugd krijgt nu eenmaal alles van de wereld om hen heen op z’n bordje. Geweld hoort nergens thuis.’
Betrokkenheid en overleg
Ouderbetrokkenheid is heel belangrijk volgens Jaarsma. ‘Het is niet praten óver, maar praten mét. Dat is de beste aanpak.’ De Krimpense wethouder is er heel stelling in: ‘We willen voorkomen dat ouders met heel veel hulpverleners te maken krijgen. Ons motto is: één gezin, één plan, één regisseur.’
Een aanzienlijk deel van de Krimpense bevolking behoort tot de gereformeerde gezindte. Wordt hier rekening mee gehouden? ‘Dat is zeker het geval. Al in vorige raadsperioden was er aandacht voor de diversiteit’, zo zegt Jaarsma. ‘Identiteitsgebonden zorg is geborgd. Belangrijk is de vraag van het gezin. Binnen het Krimpens Sociaal Team werken we bijvoorbeeld samen met de Lelie Zorggroep, een organisatie die vanuit een christelijke levensovertuiging zorg- en hulpverlening biedt. Ook is er regelmatig overleg met Berséba, het landelijke samenwerkingsverband voor reformatorisch primair en speciaal onderwijs. En eens per jaar hebben de kerken hier een overleg met het college van burgemeester en wethouders.’
Korte lijnen
In Krimpen zou het allemaal goed geregeld zijn rond jeugdhulp. Klopt dat? Jaarsma erkent het met een tevreden glimlach: ‘We hebben hier voordelen. Om te beginnen de grootte van de gemeente. Met bijna dertigduizend inwoners zijn we niet te groot en niet te klein. Dat is de menselijke maat. Daardoor valt het te organiseren. Wat ook een groot voordeel is, is het hebben van een gezondheidscentrum. Daar zitten alle disciplines bij elkaar. En last but not least: onze aanpak, de korte lijnen en onze bevlogen en betrokken medewerkers, dát met elkaar vormt de kracht van Krimpen.