Gerard Bel, directeur van de Benthuizense School met de Bijbel, over luistergesprekken
Ouderbetrokkenheid groeit dankzij luistergesprekken, merkt directeur Gerard Bel van de Benthuizense School met de Bijbel. ‘Niet in kwantitatieve zin, dat er ineens veel meer ouders klaar staan voor de school. Wel in kwalitatieve zin, omdat de betrokkenheid van ouders bij het leerproces van hun kinderen zich verdiept.’
Vier jaar geleden voerde de School met de Bijbel luistergesprekken in. ‘Ze passen in een trend dat scholen steeds vaker afstemming zoeken met ouders over het onderwijsleerproces van hun kind.’ Vanuit pedagogisch oogpunt is de start van het schooljaar heel belangrijk, vervolgt Bel. ‘Hoe ga je met elkaar op weg? We spraken ouders aanvankelijk pas in november, over het eerste rapport van hun kind. Veel te laat en vaak ging het dan alleen over het rapport.’
Wat is nodig voor succesvolle luistergesprekken?
‘Een schoolcultuur waarin het normaal is om zaken open te bespreken. Dat geeft een bedding waarin je een ontspannen gesprek kunt voeren. Leerkrachten zijn professionals die weten wat ze willen. Tegelijk zijn ze ook kwetsbaar. Juist in de oudercontacten kunnen leerkrachten denken: doe ik het wel goed? Die spanning moet er af.’
Leiden zulke ontmoetingen vaak tot stevige acties, zoals het opstellen van een hulpplan?
‘De meerwaarde van luistergesprekken zit hem vooral in kleine dingen: weten waar een kind dol op is of weten wat je het beste kunt doen als hij boos is. Ouders en school zijn steeds meer partners; ze dienen hetzelfde belang, namelijk dat van het kind. We hebben elkaar nodig om te weten wie het kind is. Hebben we hetzelfde beeld? Weten we wat hij kan? Begrijpen we haar? Wat laat het kind thuis zien? En op school? Daar zit soms nog best flink verschil in, trouwens. Het is dan mooi om dat met elkaar te verkennen.’
Schep je met zulke gesprekken geen hooggespannen verwachtingen bij ouders?
‘Heel soms is het wel aan de orde dat de verwachtingen van ouders wat overspannen zijn. Maar dat soort verwachtingen is er al en ontstaat niet door het voeren van deze gesprekken. Luistergesprekken kunnen juist helpen om verwachtingen op tafel te krijgen en bespreekbaar te maken. Ze zijn niet bedoeld om verkeerde beelden te managen. Na een gesprekkencyclus merk ik vaak juist veel waardering bij ouders. “De juf of meester heeft echt oog voor mijn kind”, hoor ik dan. Ook leerkrachten ervaren de gesprekken als waardevol.’
Hanteren jullie steeds dezelfde opzet?
‘Eerst werkten we met een gesloten vragenlijst, nu met open vragen. Die nodigen uit tot gesprek. We vragen nog steeds wat de sterke kanten van een kind zijn en hoe het tot leren komt. Anders dan vroeger vragen we niet meer naar de zwakke kanten. We willen ouders niet uitnodigen negatief naar hun kind te kijken.’
Wat kunt u scholen aanraden die starten met luistergesprekken?
‘Op veel scholen zijn die inmiddels praktijk. Wees duidelijk over je doelstellingen. En bespreek met je team om vooral te luisteren en door te vragen.’