Een gesprek met drs. Izak Kole over 75 jaar Driestar
De Driestar is in 1944 gesticht “om des beginsels wille”. Heeft de school vastgehouden aan de gereformeerde beginselen? Zou zij nog herkenbaar zijn voor haar oprichters? Een gesprek met drs. Izak Kole.
‘Of ik de juiste persoon ben om te interviewen, weet ik niet’, waarschuwt Kole vooraf. ‘Ik heb de opleiding tot onderwijs niet op de Driestar in Krabbendijke gevolgd. Mijn ouders wilden graag dat ik dicht bij huis bleef.’ Ook is Kole al 17 jaar met pensioen. Toch kan “Kole van de Driestar”, een “begrip in onderwijsland” – zoals drs. L.N. Rottier hem noemde tijdens zijn afscheid – niet ontbreken in een jubileumnummer van De Driestar. Op de reünie van 7 september geeft Kole een college, zoals hij dat altijd heeft gedaan. ‘Ik denk dat ik iets over Abram, Izak en Jakob ga zeggen. Mijn opa heette Abram, mijn vader Jakob en ik Izak .’
Reputatie
In 1971 wordt Kole door Driestar-directeur Kuijt gevraagd om te komen werken als godsdienstdocent op De Driestar. Zes jaar later komt Kole in de directie. Aanleiding daarvoor zijn bezwaren van deputaten van de Gereformeerde Gemeente tegen De Driestar. De school zou bij een deel van de achterban de reputatie hebben gekregen dat ze in principieel opzicht haar grenzen heeft verruimd. Uitgerekend Kole, die te boek staat als een soort “linksbuiten”, omdat hij altijd zoekt naar samenwerking met andere reformatorische denominaties, moet zijn kerk vertegenwoordigen. Zo voelt dat niet voor hem. ‘Ik heb altijd liefde tot mijn eigen kerkverband gehouden’, zegt Kole. ‘Door omgang met de HEERE heb ik veel uit Zijn hand ontvangen en geestelijk onderwijs gekregen. Ik heb mijn contacten in de breedte van de gereformeerde gezindte. Ik heb veel belangstelling voor alles wat in de kerken gebeurt. Als secretaris van het COGG (2001-2018) bezocht ik vaak een dagdeel van de synode van één van de participanten.’
Kritiek kwam er ook van binnenuit. ‘Als je iets hoort over wat er op De Driestar niet goed zou gaan, ga dan naar het adres waar ze je antwoord kunnen geven’, adviseert Kole. ‘Breng het niet overal ter sprake, maar ga naar de bron toe. Anders zou het beeld kunnen ontstaan dat “ze bij Driestar zomaar wat doen”.’ Zelf is Kole regelmatig in gesprek gegaan met kerkenraden die vragen hadden. ‘Het kost veel energie om mensen te overtuigen van wat je doel is en op welke wijze je dat inhoud geeft. Ouderavonden op scholen waren een goede manier om uitleg te geven.’
Etikettering
‘De ander kennen is de sleutel tot samenwerking’, vindt Kole. ‘In de klassen op De Driestar merkte ik onderling bepaalde etiketteringen: men vond elkaar te licht of te zwaar. Maar door het verblijf hier, ook op het internaat, vonden uitwisselingen plaats.’ Zeker nu de kerk een minderheid is geworden, is samenwerking van groot belang. ‘We hebben elkaar nodig. Op een aantal terreinen zijn we eigenlijk gedwongen om het samen te doen: in de politiek, op maatschappelijk gebied en ten aanzien van opleidingen. Zo is in Ede de opleiding tot verpleegkundige gekomen. In de jaren ’70 is in Dordrecht De Hoop ontstaan voor mensen die verslaafd zijn aan drugs. Ik hoop dat de contacten die zijn ontstaan bij deze vormen van samenwerking ook hun invloed hebben op de gesprekken die over en weer plaatsvinden. Dat kan resulteren in plaatselijke of regionale samenwerking.’
‘We werden het beu om steeds te waarschuwen en gingen daarom zelf alternatieven ontwikkelen’
Izak Kole
Stijf
Buitenstaanders hebben -schreef oprichter Kuijt- soms het beeld dat De Driestar “zo streng, zo zwaar en zo stijf” zou zijn. Kole: ‘We hebben een bepaalde stijl. Die blijkt uit de eisen die we stellen aan bijvoorbeeld kleding. Maar is dat stijf? Ik zie geen mensen die ongelukkig zijn met de eisen die wij stellen.’
Die stijl komt ook terug tijdens de werkweken. Aan het begin van de dag wordt een dagopening of Bijbelstudie gedaan. Er wordt rekening gehouden met de zondag. ‘De Driestar is geen vreemde omgeving. Er moet iets zijn van herkenning voor de mensen die hier komen. Voor nascholing komen er wel eens mensen die kleding aan hebben die afwijkt van wat wij gewend zijn. De dagopleiding is ook weer anders dan de deeltijdopleiding. Ik vind het een verschil of mensen hier eventjes iets in een postvak komen doen of dat ze er de hele dag zijn.’
Toelatingsgesprekken heeft Kole heel wat gevoerd. ‘Er was ook wel eens een moslima die zich aanmeldde. Met zo iemand ging ik dan in gesprek. Ik vertelde hoe wij werken en welke levensbeschouwelijke richting we hebben. Er zit een heel groot verschil tussen moslims en christenen. Aan het einde van zo’n gesprek zei ik: “Je hebt de informatie, denk er over na en kom over een dag of drie terug.” Dan ontdekte ze dat er een groot verschil zit tussen hoe zij opgevoed is en hoe het hier gaat. Ik wilde dat ze zelf de keuze maakte en zich afvroeg of ze zich wel gelukkig zou voelen in zo’n omgeving.’
Toerusten
Kole vindt het goed dat er eigen lerarenopleidingen zijn.‘Jongelui moeten goed toegerust worden, zodat ze straks kunnen leidinggeven in het onderwijs en onze kinderen en kleinkinderen kunnen begeleiden op de weg naar de volwassenheid. Mensen die hier hun opleiding krijgen, moeten veel liefde voor de kinderen en voor de dienst van de HEERE hebben. Dat klinkt oubollig, maar dat is de zaak waar het om draait.’
Veel is er gebeden voor “De Hogeschool”. Kole: ‘Ik herinner me dat, toen ik samen met mijn vrouw op de Veluwe was, ds. J. Catsburg midden in de vakantie bad voor De Driestar en alles wat daar gebeurde.’
‘Mensen die hier hun opleiding krijgen, moeten veel liefde voor de kinderen en voor de dienst van de HEERE hebben’
Izak Kole
Kantlijn
Binnen de Driestardirectie had Kole een aantal taken: eigen lesmateriaal ontwikkelen en nascholing en voorlichting geven aan toekomstige studenten. ‘Probleem was dat we bij het godsdienstonderwijs geen eigen materiaal hadden’, vertelt Kole. ‘We ontleenden veel aan de gereformeerde pedagoog Jan Waterink. De visie op het kind en de noodzaak van bekering en wedergeboorte waren echter altijd zaken die er in de kantlijn bijgezet moesten worden. We werden het beu om steeds te waarschuwen en gingen daarom zelf alternatieven ontwikkelen. Hieruit is onder andere het boek Bijbelonderwijs in reformatorisch perspectief en het naslagwerk Leren en Leven voortgekomen.’
Tegenhouden
In de 31 jaar dat Kole zich voor De Driestar heeft ingezet, zag hij tal van ontwikkelingen. Zo fuseerde De Driestar na jaren met schoolbegeleidingsdienst BGS. ‘De hele organisatie is er nu op gericht om mensen op de goede plaats te krijgen, met de juiste begeleiding.’
In de loop der jaren is het percentage vrouwen in het onderwijs toegenomen, terwijl het aandeel mannen is gedaald. ‘Jammer genoeg is dit niet in evenwicht, maar als meisjes het onderwijs in willen, ga je ze toch niet tegenhouden? Bij getrouwde vrouwen met kinderen ligt hun taak primair bij de opvoeding en mogelijk in deeltijd voor de klas. Zeker in de beginjaren, hoewel dit per gezin ook anders kan zijn.’
Bijsturen
Zouden de oprichters van De Driestar de school nog herkennen? Kole: ‘Ik ben ervan overtuigd dat de grondslag nog steeds hetzelfde is, conform wat de oprichters bedoelden. Als zij De Driestar zouden zien zoals ze nu is, zouden ze dankbaar zijn. Wel zijn er allerlei ontwikkelingen te zien in kerken, kringen en gezinnen. Dat gaat onze school, waar studenten uit alle richtingen komen, niet voorbij. Moet je dan bijsturen of niet? Jazeker! Ik vind het van belang dat studenten weten wat de opleiding inhoudt en op welke wijze het er hier aan toe gaat. Op open dagen en tijdens meeloopdagen kunnen leerlingen en andere belangstellenden, komen kennismaken. Laat ze merken dat hier een warme omgeving is, waar met elkaar wordt meegeleefd, zowel in droeve als blijde dagen. En laten we beseffen dat aan de zegen van de HEERE alles is gelegen.’
DRS. IZAK ADRIAAN (IZAK) KOLE
Geboren op 5 juli 1940, opgegroeid in het Zeeuwse Waarde. Kole woont samen met zijn vrouw in Berkenwoude. Ze hebben drie kinderen en zeven kleinkinderen.
- 1953-1958: Leerling op het christelijk lyceum in Goes
- 1958-1960: Kwekeling op de christelijke kweekschool in Middelburg
- 1960-1965: Onderwijzer op de ds. G.H. Kerstenschool in Ridderkerk
- 1965-1971: Onderwijzer op de mulo/MAVO in Lisse
- 1971-2002: Godsdienstdocent op kweekschool De Driestar (later PABO) in Gouda
- 1974-2002: Directielid Driestar in Gouda