Als een rots in de branding. Zo bleef Galina Shostenko tijdens de moeilijkste maanden van haar leven op haar post. Meer dan ooit had de schoolleider van Radiance uit Zhytomyr een taak te vervullen. Het was oorlog – en voor haar lag het front bij haar eigen school in het zwaar getroffen Oekraïne.
Een onvoorstelbaar mengsel van vrolijkheid en vriendelijkheid spat van het scherm als ze in de Zoommeeting verschijnt. ‘Ik heb heel veel gehuild de afgelopen maanden’, verzekert ze er onmiddellijk bij. ‘Maar de Heere heeft me kracht gegeven om te doen wat er gedaan moest worden.’
‘Ik mag al 27 jaar actief zijn op Radiance’, blikt ze terug. ‘Wat hadden we een mooie school. Echt perfect. Er was een hecht team, met een heel duidelijke prioriteit om christelijk onderwijs aan te bieden. Daar stonden we voor, en voor 99 procent lukte het om een team van christelijke leraren samen te stellen. We hadden in totaal 44 leraren om samen bijna vierhonderd kinderen op te vangen en te onderwijzen.’
Oorlog
Toen brak de oorlog uit. Letterlijk, maar ook in figuurlijke zin ontploften bommen bij de school. Met regelmaat moesten de in het gebouw aanwezige schuilkelders worden opgezocht. Gezinnen, met name moeders met kinderen, sloegen op de vlucht en verlieten Oekraïne in westelijke richting. ‘We zagen ruim de helft van de kinderen vertrekken’, vertelt Shostenko. Daar bleef het niet bij: ‘Van de leraren hielden we er maar negen over.’
Geen woord van kritiek daarover, bij de Radiance-directrice. Elk had z’n eigen omstandigheden, z’n eigen crisis, z’n eigen afweging. Zelf bleef Shostenko op haar plek. Als veel meer dan een schooldirecteur. ‘Onze school is gebruikt als doorgangsplaats voor vluchtelingen vanuit Oost-Oekraïne naar het westen. Dagelijks vingen we mensen op, boden we vluchtelingen zorg en overnachting aan. Midden in het donker van de crisis mochten we het licht blijven verspreiden dat we altijd verspreid hebben bij Radiance.’
Nieuwe deuren
Naarmate de oorlog langer ging duren en het front meer in het oosten van Oekraïne kwam te liggen, normaliseerden de zaken in Zhytomyr enigszins. Een nieuw schoolseizoen kwam in beeld. Zou Radiance de draad kunnen oppakken voor zo’n 150 kinderen die graag weer naar school wilden? ‘Het was een groot probleem om het team weer op sterkte te krijgen’, vertelt Shostenko. ‘Er was een algemeen lerarentekort hier. Bovendien een groot tekort aan christelijke leraren. Maar vorige week bereikte me het goede bericht van twee terugkerende leraren, waarmee het totaal aantal teruggekeerden op zes komt. Met nieuw aangeworven krachten erbij, heb ik per 1 september 25 leraren om de lessen te verzorgen. Dat is een grote zegen, een gebedsverhoring.’
Het nieuwe lerarenteam is lang niet volledig christelijk meer. Maar Shostenko merkt dat ze er niet alleen voorstaat. Ondanks alle hindernissen openen zich nieuwe deuren om de boodschap van het evangelie door te geven. ‘Wist je dat het kerkbezoek hier flink toegenomen is sinds het uitbreken van de oorlog? Mensen hebben behoefte aan het goede nieuws. De oorlog laat mensen naar God en Zijn kerk vragen.’
Haar collega van staatsschool nummer 12 zat zonder gebouw, vertelt Shostenko. ‘Hij heeft zelf bij de burgemeester en het departement ingestoken dat hij wel een aantal lokalen van ons zou kunnen huren. Hoewel hij zelf geen christen is, was hij positief over onze inzet en zag hij samenwerking met ons zitten. Nu komt hij iedere dag met 75 kinderen en zeven leraren bij ons. Die kinderen nemen gewoon aan ons wekelijkse Bijbeluur deel. Onze plaatselijke overheid vindt dat belangrijk, ook voor deze kinderen.’
'De ervaring leert dat niet woorden, maar daden een verschil maken'
Galina Shostenko
Onlineschool
Niet-christelijke teamleden hoeven van Shostenko geen preken te verwachten. ‘De ervaring leert dat het niet in de eerste plaats woorden zijn die een verschil maken. Onze daden mogen voorbeelden zijn van liefde en zorg voor kinderen, juist in deze moeilijke tijd. Iemand zei tegen me: “Als ik dát zie, begrijp ik wat het betekent om een christelijke school te zijn.” Dat willen we mensen voorleven, en we hopen alle collega’s daarin mee te nemen: het gaat niet om mij, maar om Jezus in mijn leven. Dat wil de Heere gebruiken in Zijn plan.’
Shostenko kan “haar” leraren en kinderen in het buitenland niet vergeten. ‘We zijn bang dat we zo’n negentig kinderen nooit meer terug zullen zien. Van anderen moeten we afwachten wanneer ze kunnen komen. Ook van leraren weten we niet of ze terugkomen. Wist je dat er wel bijna tien in Nederland zitten? Samen met hen proberen we onlinelessen aan te bieden aan de gevluchte kinderen. We hebben nu dus een offline- en een onlineschool tegelijkertijd.’
Toekomst
Eens per week houdt Shostenko contact met zo’n 24 teamleden in het buitenland. Ook andere betrokkenen haken daar inmiddels bij aan. ‘We bespreken ons christelijke onderwijs en hoe we dat naar de toekomst vorm kunnen blijven geven. Dit voortdurende contact maakt ons sterk en zorgt ervoor dat het team toekomst blijft houden.’
Ouders en kinderen blijven betrokken via een appgroep onder de naam “IloveRadiance”. ‘Op 18 juni was er bij Driestar educatief in Gouda een heel bijzondere dag voor leraren, ouders en kinderen van onze school. Ook leraren en ouders die in Duitsland, België en Tsjechië verblijven, kwamen daar naartoe. Het was een dag van vriendschap, liefde en geloof. Iedereen kon ervaren dat de christelijke waarden levend zijn en ondanks alles toekomst hebben.’
Dank
Graag maakt Shostenko van de gelegenheid gebruik om namens haar school een woord van dank toe te voegen. ‘Rens Rottier, Daniël van den Noort, Robert Zoutendijk, Lydia Bor... Maar ook de leiders van scholen en leden van families waar Oekraïense gezinnen, kinderen en leraren van onze school zijn opgevangen. Ik krijg brieven van onze mensen uit Nederland waarin ze dankbaarheid uiten over de hulp van Nederlandse christenen. Gebed, financiële steun, morele support, onderwijsadviezen... het geeft ons hier hoop dat we de kinderen met hun ouders na de oorlog terug zullen zien. Als collega's in Zhytomyr bidden daar elke dag om.’
Voor DRS Magazine heeft Shostenko ook nog een wens. ‘Word niet moe van het overal verspreiden van de boodschap van het belang van christelijk onderwijs in jullie artikelen. En mag het centrum daarvan altijd Christus zijn, in Wie echte vrede, liefde en hoopvolle toekomst vastliggen.’